Ağrını Tanı Kendini Tanı!

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halil Koyuncu ile Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon hastalıklarını, bunların hastaya etki ve belirtilerini konuştuk.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir?

Fizik tedaviyi bir cümle olarak ifade etmek gerekirse fizik ajanlarla yapılan tedavidir. Fizik ajanları nedir diye sorarsak bunlar bildiğimiz gibi hareket, kuvvet, güç, elektrik, ısı gibi ajanlardır. Bunları tedavi için kullanırsak adı fizik tedavi oluyor. Rehabilitasyon da vücudun kaybolan fonksiyonu yeniden yerine getirmektir. Bu fonksiyon kaybı ya anatomik bazı yapıların eksiklerinden olur yada bu yapıların olamamasından olur. Dolaysıyla bunun normale yada normale yakın hale getirmektir rehabilitasyon. Fizik tedavi de rehabilitasyon’un bir parçasıdır.

Hangi hastalıklarda fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezine başvurmak gerekir?

Rehabilitasyon ve onun parçası olan fizik tedavi araçlarını genellikle vücudun sistemlerinden lokomotor sistem yani hareket sistemi hastalıklarında kullanır. Lokomotor sistem hareket sistem vücudun hareketini sağlayan sistemdir. Buda kas kemik eklem üçgeninden oluşur. Bunların her hangi birindeki bozukluk haliyle hareketini bozacaktır. Bunları düzeltmeye yönelikte fizik tedavi ve rehabilitasyon uygularız. Bu sistemi de bozan ortopedik problemlerdir bir. İkincisi travma dediğimiz darbeler düşmeler kazalardır. Üçüncüsü romatizma hastalıklarıdır ağrıyla özellikle seyreden. Dördüncüsü de nörolojik hastalıklardır. Beşincisi diğerleri. bu sistemin bozulması durumunda fizik tedavi ve rehabilitasyon uygularız. Neler desek bu sistemde uygulanan, bu hastalıklarda uygulanan fizik tedavi araçlarını gruplandırmak, sınıflandırmak daha doğrudur. Birincisi ısı sıcak veya soğuk. İkincisi elektrik akımları bunlarda frekansına, yönüne, şiddetine göre ayırıyor doğru akım, alternatif akım diye. Üçüncüsü ışık buna güneş girer enfraruj’i dediğimiz kızıl ötesi girer yada bunlardan elde edilen lazer gibi ışıklar kullanılır. Bir başka yöntem mekanik araçlar burada elektrikti ısıydı sıcaktı soğuktu yok ama onun dışında olanlar burada da genellikle masaj, yüzyıllardır uygulanan. İkincisi egzersiz ve spor. Üçüncüsü çekme dediğimiz traksiyon. Dördüncüsü germe dediğimiz manipülasyon. Bir başkası biofitbek gibi diğer mekanik araçlarda fizik tedavi araçlar olarak kullanılır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları sırasında ağrı hissedilir mi?

Genelde şu dışarıdan uygulanan yöntem bu. Vücudun mevcut bir durumu var. Hareket sistemini uyguladığımıza göre buradaki yapıları hem anotomik açıdan hem fizyolojik açıdan hem biyokimyasal ve biyofiziksel açıdan değişikliğe uğratıyorsunuz dokuları sıcakla mesela gevşetiyorsunuz bu esnada dokulardaki bu değişimlerden ağrı olabilir ilk anlarda yada uyguladığınız yöntemden derin dokulara etki ediyorsa yine başlangıçta ağrı hissedebilir ama bunlar geçici olandır.

Fizik tedavisinin seans süresi ne kadardır, fizik tedaviye kaç gün gelmeleri gerekir?

Şöyle burada hastanın lokomotor sistemi hareket sisteminden etkilendiği için bunu da etkileyen hastalıklar vardır nörolojik hastalıklar dedik mesela felç. Felç’te ilk 6 ay önemli. İlk 6 aylık dönem içerisinde hastanın şikayeti yani bilgisine ve bizim ortaya koyduğumuz bulguya göre yapılabilir. Bu 10 gün olur, 20 gün olur, 30 gün olur, 3 ay olur uzayabilir bu tabi hepsini bir anda vereceksin değil egzersizliği devamlı yapmak gerekir. Elektrik akımını kasın durumuna göre sinirin durumuna göre uygulamak gerekir. Sıcaklık ta öyle. Masaj yine aynı şekilde devam edebilir. Genellikle kür halinde derseniz 20 gün uygulanır bu aşağı ya da yukarı olabilir yada daha fazla olabilir. Romatizma hastalığında da bu böyledir. Travma, düşmeden dolaya kırık çıkık olmuştur ameliyat olmuştur bunu açmak, düzeltmek amacıyla yine uzun süreli tedavi gerekebilir. Normal hale geçene kadar tedavi yapmak gerekir. Basamak, basamak tabi.

Fizik tedavisinden daha fazla yarar görmek için hastalar neler yapmalıdır?

Tabi başarı burada şuna bağlı eğer hasta şikayetlerini doğru anlatmışsa hekim doğru değerlendirip tam doğru bir teşhis koymuş ve uygun bir tedavi vermişse bu hekimin yapacağı iştir. Bundan sonra hastalar düşen işler vardır. Hastaların bu tedavilere uyumu gerekiyor. Verilen direktifleri, emirleri, önerileri tavsiyeleri hasta uygulamazsa bir başarı elde etmek mümkün değildir. Fizik tedaviye geliyor ayakta diyelim. Bu hastalar eve gidince bi dinlenin şu şu hareketleri yapın ve bunları yapmayın diyoruz. Fakat tersine uygulamalar oluyor. Haliyle oradan başarımız geriliyor. O bakımdan hastalara gerçekten iş fazla düşüyor burada. Hastanın tedavisinin yapıldığı ortamın sıcak olması o bölgesinin misal çıplak olması rahat olması istenilen saatte gelmesi eve giderken bir takım ulaşıma dikkat etmesi evinde ağır işler yapmaması gibi durumlar önemli. Bunlardan daha da önemlisi psikolojik olarak moralinin çok iyi olması gerekiyor. Hem hekime, hem hastaya, hem de hasta yakınına iş düşüyor.

Fizik tedavi uygulamasının sakıncası var mıdır, varsa nelerdir?

Genelde doğru teşhis konmuşsa uygun olan tedavide verilmişse bir sakıncası yok. Ama fizik tedavi ajanlarının yapılmadığı durumlar var. Şimdi kişide kanser varsa ve o bölgeye de bir fizik tedavi uygulanması gerekiyorsa burada dikkatli olmak gerekiyor. Bir fizik tedavi uygulanacak yerde açık yarası varsa burası sıcak yada elektrik yada masaj uygulanamaz. Ya da hasta yaşlıdır, çocuktur ona göre uygun bir tedavi vermek gerekir. Vücudunda metal vardır. Demir nikel gibi metaller vardır. Ona mesela kısa dalga diye diatermik gibi fizik araçları veremezsin. Bunun gibi çoğaltabilirsiniz. Kan hastalığı vardır. Pıhtılaşma sorunu vardır. Buna sıcak uygulaması yapamazsınız. Hemen düşmüştür, bir darbe almıştır orada şişik olmuştur. Oraya yoğun bir masaj veya sıcak uygulaması yapamazsınız. Bunun gibi yapılmaması gereken durumlar var. Buna uyarsanız fizik tedavinin hiçbir sakıncası yok. Egzersiz gerekli siz doğru teşhisi koyup ta ona uygun olan amacına yönelik egzersiz verdiniz mi faydalanır, zarar görmez.

Fizik tedavisinin kesinlikle uygulanmaması gereken durumlar var mıdır, varsa nelerdir?

Şöyle diyelim biliyorsunuz hasta hekime güvenerek gelir. Neden hem teşhisim konsun der hem tedavim yapılsın der. Tabi bu hasta hekime güvenirken hekimin de hastaya güvenmesi lazım. Hastanın yapması ve yapmaması gerekli durumları öğrendikten sonra bunlara uyması gerekiyor. Eğer uymuyorsa zaten başarılı olamazsınız. Siz hastanın tedavisini fizik tedavi yöntemlerinde süresini şiddetini yoğunluğunu sıklığını verdiğiniz zaman hasta buna uyum sağlaması lazım. Uyum sağlayamazsa zaten siz bir yere varamazsınız. O nedenle hastanın mutlaka hekime güvenerek gelmesi gerekli, takibini yaptırması gerekli. Fizik tedavi ile beraber ilaç uygulanması gerekiyorsa yine başka bir madde ona da uyup uygulaması gerekir. Bunlar da zaten yeterince yapılırsa beraberinde başarıyı getirir.

Sevil Karaca

Anasayfa

Sağlık