Beyoğlu'nu 'Turistleştiren' İmar Planı İptal!

2011'de İBB tarafından hazırlanan Beyoğlu'nun 'koruma amaçlı' imar planları, semt derneklerinin açtığı davada iptal edildi.

Mahkeme, iptal gerekçesinde planların üst ölçekli planlarla uyumsuz olduğunu, bütünsel olarak hazırlanmadığını ve katılımcı olmadığını belirtti. Karara esas alınan bilirkişi raporunda, planlar uygulanırsa Beyoğlu’nun ‘topyekûn turistleştirileceği’ ve ‘kentlilerin yaşamına yabancılaşacağı’ belirtilmişti.
Cihangir Güzelleştirme Derneği ve Galata Derneği’nin açtığı davada Beyoğlu’nun 2011’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce (İBB) hazırlanan koruma amaçlı imar planları 10. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Mevzuata göre İBB’nin 6 ay içinde yeni koruma amaçlı planlarını hazırlanması gerekiyor.

Mahkeme iptal gerekçeleri arasında planların bütünselliğinin olmadığını ve üst ölçekli planlarla uyumsuz olduğunu, yapılaşma koşullarını şehircilik ilkelerine uygunsuz şekilde belirlediğini ve ‘katılımcı alan yönetimi modellerini’ içermediğini sıraladı. Karara esas alınan bilirkişi raporunda planlar uygulanırsa Beyoğlu’nun ‘topyekûn turistleştirileceği’ ve ‘kentlilerin yaşamına yabancılaşacağı’ belirtilmişti.

DEV PROJELER PLANDA YOK

Mahkemenin kararı, Beyoğlu’nda çok tartışılan birçok projeyi etkilemeyecek. Bunun sebebi, Tarlabaşı ‘yenileme’ projesi, Haliç’te tersanelerin yerine yapılması planlanan yat limanı ve Galataport gibi projelerin imar planı kapsamına alınmadan, proje bazında planlanması. Örneğin 5366 sayılı kanun kapsamına alınarak ‘yenileme alanı’ ilan edilen Tarlabaşı için imar planında yalnızca ‘avan projeye göre yapılır’ notu eklemek yeterli oluyor. Antrepoların yerine yapılacak Galataport’un geleceği de belediyenin değil Özelleştirme İdaresi’nin elinde. Turizm teşvik alanı, ilan edilen Galata Kulesi ve çevresi ise Kültür Bakanlığı’nın yetki alanında. Mahkeme, iptal kararında imar planlarının ‘bütünsel olmadığını’ belirtirken karara esas alınan bilirkişi raporunda bu eleştiri detaylandırılmış: “Planlama alanı içinde kalan, etkilenme bölgesi olarak ele alınması gereken, Perşembe Pazarı ve Galata Rıhtımı liman bölgelerine ait plan kararlarının dava konusu imar planlarında göz önüne alınmadığı, Beyoğlu’nun temel işlevlerini yaratan liman işlevinin Galata Perşembe Pazarı gibi alanlarda gerçekleştirilecek imar planlarına bağlı kentsel projeler sonucunda bölgenin çok büyük miktarda etkileneceği, bu hususların kentsel işlevlerde önemli değişimler yaratacağı … başta Meclis-i Mebusan Caddesi’ndeki sigorta, banka, vb. şirketlerin merkezlerinin yerini otel kullanımları almaya başlamakta, bu kullanımların ise Galata yolcu limanı ve ona bağlı kullanımlardan kaynaklandığı, bu açıdan değerlendirildiğinde dava konusu koruma amaçlı imar planlarının bütünselliğinin olmadığı görülmüştür.” Davayı kazanan Avukat Pervin Çelik, yeni plan hazırlanırken mahkeme kararında eleştirilen noktaların dikkate alınması ve düzeltilmesi gerektiğini belirtti.

18 YIL HAZIRLANAMAMIŞTI

Beyoğlu’nun 1993’te ‘kentsel sit alanı’ ilan edilerek korumaya alınan bölümü için hazırlanması gereken ‘koruma amaçlı’ imar planları 18 sene boyunca hazırlanmamıştı. 2011’de İBB’nin hazırladığı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli koruma amaçlı imar planları ise semt dernekleri tarafından dava edildi.

Dernekler, dava gerekçelerinde şu sebepleri belirtmişti:

- Planın hazırlık aşamasında gerekli katılım sağlanmadı ve duyuru araçları kullanılmadı.

- Tarlabaşı, Perşembe Pazarı ve Haliç tersaneleri gibi korunması gerekli en önemli alanlar ‘özelleştirme’ ‘kentsel yenileme’ veya ‘turizm alanı’ ilan edilerek koruma planı kapsamı dışında bırakıldı.

- Beyoğlu - İstiklal Caddesi’ndeki yapılar kültürel kullanımla sınırlandırılmayarak yerine turizm-ticaret-hizmet alanı olarak ilan edildi.