İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı İbrahim Turhan, Borsa İstanbul ile NYSE Euronext ile Londra'da ortak bir opsiyon piyasası açacağını belirterek, "İlk defa Borsa İstanbul kendi menkul kıymetlerine yurt dışında bir pazar açıyor ve tezgah üstü piyasada gerçekleşen bu işlemlerin organize bir piyasa çerçevesinde alınıp satılmasına olanak sağlayan platform oluşturuyor" dedi. 

Turhan, İMKB'de düzenlenen basın toplantısında yaptığı konuşmada, kamuoyunun bir süredir merakla beklediği tek pay senetlerine dayalı Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) ile ilgili bir açıklamada bulunacağını belirterek, 29 Ağustos tarihinde SPK'nın verdiği lisans ile VİOP'un hazırlık çalışmalarını başlattıklarını, zaten borsanın teknik açıdan tam anlamıyla hazır olduğunu kaydetti. 

O günden bugüne de işlem ayrıntılarının belirlenmesi ve üyelerin, yani aracı kurumların hazırlıklarını tamamlanması, gerekli testlerin yapılması, "middle ofis" ve "back ofis" bağlantılarının sağlıklı bir şekilde işlemesi, Takasbank ve MKK ile bu sürecin entegrasyonu çalışmalarını tamamladıklarını ifade eden Turhan, "Büyük bir memnuniyetle ifade edebiliyorum ki 21 Aralık'ta piyasamız faaliyete başlayacak. VİP'da 10 tane pay senedimiz dayanak varlık olarak alınacak, üzerine Vadeli İşlem ve Opsiyon sözleşmesi yazılacak. Dayanak pay senetleri Garanti Bankası, İş Bankası, Akbank, Türkiye Vakıflar Bankası, Yapı Kredi Bankası, THY, Ereğli Demirçelik, Sabancı Holding, Turkcell ve Tüpraş olacak" diye konuştu. 

Bu pay senetleri üzerine yazılacak opsiyon sözleşmelerinin türünün Amerikan opsiyonu olacağını anlatan Turhan, "Yani, vadeye kadar olan süre içerisinde herhangi bir anda opsiyonun işleme konulması mümkün olabilecek. Opsiyon sözleşmeleri de vadeli işlem sözleşmeleri de tek pay senetleriyle ilgili fiziki teslimat esasında olacak. Teslimat için de 'T artı 3'; yani işlemin gerçekleşmesini takip eden üçüncü işlem gününü esas alacağız. Biliyorsunuz spot piyasamız T artı 2 mantığıyla çalışıyor. Opsiyon sözleşmesinin ya da vadeli işlem sözleşmesinin açık pozisyon tarafında olan kişiye yükümlülüğünü yerine getirmek için ilave bir gün daha tanımış oluyoruz" bilgisini verdi. 

Turhan, işlemlerin dünya örneklerinde olduğu gibi spot piyasa ile birebir aynı zaman diliminde bulunduğuna işaret ederek, "Saat 09.30-öğleden sonra 17.40 arasında gerçekleşecek. Saat 12.30 ile 14.00 arasında spot piyasada ara olduğu için bu sürede de VİOP'da işlem yapılmayan bölüm olacak ama tek seans mantığıyla çalışacağız" dedi. 

'3 VADEDE İŞLEME AÇACAĞIZ'
Sözleşmelerin büyüklüğünün 100 adet olacağını anlatan Turhan, "Yani her bir opsiyon sözleşmesi 100 adet pay senedi dayanak varlığı temsil edecek. Vade döngülerimizle ilgili uluslararası kabul edilen uygulama mart, haziran eylül ve aralık aylarında sözleşmelerin vadelenmesi şeklinde oluyor. Türkiye'nin bir yükselen piyasa ekonomisi olduğu gerçeğinden hareketle, yükselen piyasa ekonomilerindeki uygulamaya paralel bir şekilde içinde bulunulan ay, takip eden ay ve takip eden döngü ayı olmak üzere her sözleşmeyi 3 vadede işleme açacağız" şeklinde konuştu. 

Turhan, piyasadaki testlerin hemen hemen tamamlandığını vurgulayarak,"Sadece SPK'dan yetki ile ilgili kararı bekliyorduk. Bunu da dün itibariyle piyasaya iletmiş olduk. İlk müracaatlarımızı da almaya başladık" dedi. 

'ORTAK OPSİYON'
Turhan, bu toplantıyı NYSE Euronext ile birlikte yapmasının sebebini de şöyle anlattı: 
"İStanbul'da bizim VİOP'u açmamızın bir ay sonrasında NYSE Liffe ile kendi faaliyet alanlarını kapsayacak (İngiltere, Fransa, Hollanda, Portekiz, Belçika) şekilde münhasırlık hakkı verecek, bunun dışındaki bölgelerde de bu ticareti yapma izni verecek bir ortak girişimde bulunuyoruz. Borsa İstanbul ile NYSE Londra'da ortak bir opsiyon piyasası açıyor. Bu, İstanbul'da işlem gören pay senetleri üzerinden yapılacak. Bu Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerini birlikte oluşturacağız, alışverişini yapacağız. Ayrıca, SPK'dan da İMKB endeksleri üzerine de opsiyon sözleşmeleri yapma yetkisini almış bulunuyoruz. Kısa bir süre içerisinde endeks opsiyonlarını da işleme alacağız. Sonra da İMKB endeksleri üzerinde yazılacak vadeli işlemler ve opsiyon sözleşmeleri de NYSE ile birlikte Londra'da alınıp satılmaya başlayacak. Bu anlaşmanın süresini şimdilik 1 yıl olacak şekilde düşündük. Umuyorum ki çok daha uzun bir süre iş birliğimiz devam eder." 

'ORGANİZE PİYASA'
İstanbul'da alınıp satılan menkul kıymetleri için yurt dışında tezgah üstü piyasada büyük bir hacim gerçekleştiğini dile getiren Turhan, "Genellikle bizim piyasalarımızla ilgili işlemler yurt dışında organize olmayan piyasalarda yapılırdı, şimdi ilk defa Borsa İstanbul kendi menkul kıymetlerine yurt dışında bir pazar açıyor ve tezgah üstü piyasada gerçekleşen bu işlemlerin organize bir piyasa çerçevesinde alınıp satılmasına olanak sağlayan platform oluşturuyor. Bu Türkiye ekonomisinin, sermaye piyasanın, Borsa İstanbul'un kazancını arttıracak bir şey. G-20'nin, Finansal İstikrar Kurulu'nun 2007-2008 Kuzey Atlantik krizinin başından beri her vesileyle vurguladığı tezgah üstü piyasalardaki türev işlemlerin mutlaka organize piyasalara kaydırılmasını, teşvik edilmesini desteklenmesini isteyen yaklaşıma da uyumludur" değerlendirmesini yaptı. 

'GELİR PAYLAŞILACAK'
Turhan, Borsa İstanbul ile NYSE Liffe arasında yapılan sözleşme sonucunda pay senetleri üzerinde vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden hem İstanbul'da hem de Londra'da elde edilecek gelirlerin iki kurum tarafından anlaşılan oranda paylaşılacağını da sözlerine ekledi.