Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde İnsan Hakları Eylem Planı Tanıtım Toplantısı’nda konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasının satır başları şöyle:

* İnsan Hakları Eylem Planı Tanıtım toplantısının ülkemize tüm kurum ve kuruluşlarımıza hayırlı olmasını diliyorum.

* Hazırlık sürecinde değerlendirmeleriyle tenkit ve teklifleriyle eylem planına katkı sağlayan tüm taraflara şükranlarımı sunuyorum.

* Hayatın bizzati kendisinin kesintisiz bir değişim süreci olduğu gerçeği. Her alandaki reformları kesintisiz sürdürmemiz gerektiğini işaret ediyor.

* Bugün açıklayacağımız eylem planı da değişim ve reform irademizin devam ettiğinin ve devam edeceğinin örneğidir.

* Her maddenin hayata geçmesi için gereken adımları kararlılıkla atacağız. Önümüzdeki hafta da ekonomik reform programımızı milletimizle paylaşacağız.

* Bu eylem planındaki her bir faaliyetin arkasında geniş tabanlı istişare süreci var. Arkadaşlarımız ilgili tüm bakanlıklarımız ile, kurumlarla, ekonomi ve iş dünyasıyla, velhasıl milletimizin her kesimi ile bir araya geldiler. 9 amaç, 50 hedef, 393 faaliyeti içeren bir belge ortaya çıktı. Eylem planı iki yıllık zaman diliminde uygulanmak üzere planlandı.

* Vizyonu özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye olarak belirlenen eylem planı 11 temel ilke ile başlıyor.

Bu ilkeler şunlar:

1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel amaç ve görevi, bu hakları korumak ve geliştirmektir.

2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun etkin koruması altındadır.

3- Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık söz konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.

4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir.

5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir.

6- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez.

7- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir.

8- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.

9- Hiç kimse, eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.

10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.

11- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir.

İnsan Hakları Eylem Planı’nın 9 amacı ise şunlar:

1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi

2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi

3- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık

4- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi

5- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi

6- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması

7- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması

8- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi

9- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık

* İdari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zorunlu kılıyoruz. Elektronik tebligat uygulamasına, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı da dahil ediyoruz.

* İş davalarının daha hızlı sonuçlanmasını temin için, hakimlerin, SGK kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz.

* Mevzuatımız hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüte yer vermeyecek şekilde anlaşılır ve uygulanabilir olmalıdır.

* Ayrıca hukuk kamusal işlemlerde keyfi uygulama iddialarına karşı da vatandaşımızı koruyucu güvenceleri hayata geçirmelidir.

* Eylem planı ile idarenin iş ve işlemlerinde öngörülebilirliği daha da güçlendiriyoruz. İdareye yapılan başvurularda idarenin cevaplama süresini 60 günden 30 güne indiriyoruz.

* Dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştiriyoruz. e-Duruşma uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırıyoruz.

* Avukatların, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruları elektronik ortamda yapabilmelerine imkan sağlıyoruz. İddianamelerin mağdur ve müştekilere de tebliği uygulamasını başlatıyoruz.

* İdari davalarda dosyaya sonradan giren bilgi ve belgelerin taraflara tebliğini de zorunlu hale getiriyoruz. Tüm icra dairelerinde kağıtsız ofis ortamına geçiyoruz.

* Arabulucuğun kapsamı genişletiliyor. Bilirkişilik bölge kurullarını yeniden yapılandırıyoruz.

* Yetersiz ve hatalı raporları alışkanlık haline getiren bilirkişileri derhal sicilden çıkarıyoruz.

* Bilirkişilere dosyaların sırasına göre otomatik tenzil edilmesini sağlıyoruz. Yargıdaki unvanlı görevler için kıdem şartı aranacak.

* Hakim ve savcı yardımcılığını sisteme kazandırıyoruz. İdare ile yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık esasıyla çalışacak, hızlı karar alabilecek ‘Yatırım Ombudsmanlığı’ kuruyoruz.

* İfade ve basın özgürlüğüne ilişkin standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik tedbirler geliştiriyoruz.

* Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel sektör çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında izinli sayılmalarını sağlıyoruz.

* Gayrimüslim cemaat vakıfları yönetim kurullarının oluşturulması ve seçimine ilişkin Vakıflar Yönetmeliği'ni yeniden düzenliyoruz.

* Katalog suçlarda ‘somut delile dayanma şartı’ getirerek, tutuklamanın istisnai bir koruma tedbiri olduğuna ilişkin ilkeyi tahkim ediyoruz. Adli kontrol tedbirlerini de, tutuklamada olduğu gibi üst süreye bağlıyoruz.

* İfade vermek için mesai saati dışında gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı gözaltına alma gibi uygulamalara son veriyoruz. Eylem Planı ile ifade alma işlemleri artık 7 gün 24 saat yapılabilecek.

* Şikayete bağlı suçlarda açıklamalı davetiye tebliğine rağmen mazeretsiz olarak duruşmaya gelinmemesi halinde, davanın düşürülmesine ilişkin değişiklik yapıyoruz. Böylece yıllarca açık duran dosyaları, sürüncemede kalan yargılamaları ortadan kaldırıyoruz.

* İşkence iddialarıyla ilgili disiplin soruşturmalarında zaman aşımını kaldırıyoruz. Görevin gereklerine aykırı olarak hak ihlaline sebebiyet veren kamu görevlileri için rücu ve disiplin işlemlerinin etkinliğini artırıyoruz.

*Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili öngörülen ağırlaştırıcı sebebi, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletiyoruz.

* Kadına karşı şiddet suçlarını etkin şekilde soruşturmak amacıyla kurulan özel soruşturma bürolarını ülke genelinde yaygınlaştırıyoruz.

* Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini ayrı bir suç olarak düzenliyoruz. Şiddet mağduru kadınlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz.

* İletişimin tespiti ve dinlenmesi şeklindeki koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların, beraat kararı halinde yok edilmesini sağlıyoruz.

* Denetimli serbestlik müdürlüklerinde çocuk büroları kuruyoruz. Suça sürüklenen çocukların adli süreçlerinin her aşamasını, bu bürolar vasıtasıyla takip ediyoruz.

* Gençlerin toplumsal ve demokratik hayata katılımını artırmak için ortaöğretim müfredatına ‘gönüllülük çalışmaları’ koyuyor ve bunu üniversitelerde de yaygınlaştırıyoruz.

* Ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlülerin cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz.

* Yaş veya sağlık sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen hükümlüler için denetimli serbestlik uygulamasının alanını genişletiyoruz.

* İnsan haklarına duyarlı çalışmalarıyla, emsallerine göre öne çıkan kamu görevlilerini ödüllendiriyoruz.

* Hakim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesi’nde staj imkanı getiriyoruz.

* Hukuk fakültelerine girmek için gerekli başarı sıralamasını hukuk fakültelerinde öğrenim süresini 5 yıla çıkarıyoruz.

* İnsan hakları eylem planı dilek ve temenni belgesi değildir. Hayata geçmesi için devletin tüm kurumlarına iş düşüyor. Eylem planımızın nihai amacı yeni ve sivil bir Anaysadır.