Dövizde yılbaşından bu yana devam eden yükselişin geçtiğimiz haftalarda hızlanması ve ardından döviz işlemlerine getirilen vergi ve komisyonlar, Kapalıçarşı’da 1970’li yıllardan bu yana hizmet veren ayaklı borsanın en hareketli dönemlerinden birini yaşamasına yol açtı. Günlük işlem hacminin 4 kat arttığını dile getiren ayaklı borsa simsarları, son haftalarda özellikle alış ağırlıklı olmak üzere günlük işlem hacminin 5-10 milyon dolarlardan ortalama 40 milyon bazı günler ise 100 milyon dolarlara kadar çıktığını belirti. 2019’da evini, arabasını satıp döviz almaya gelenlerin ise bu dönemde yerini kredi çekip döviz almaya gelenlere bıraktığı dile getiriliyor.

300 milyon dolara kadar çıktığı oldu

Bölgede hizmet veren simsarlardan biri, kriz dönemlerinde ayaklı borsada el değiştiren döviz miktarının 300 milyon dolara kadar çıktığını belirtti. Özellikle 2008 dünya ekonomik krizinde bu rakamlara ulaşıldığını belirten simsar, dijital bankacılığın gelişmesi gibi etkenler ile birlikte bu rakamın son yıllarda düştüğünü, pandemi sonrası getirilen vergi ve komisyonlar ile de yeniden yükselişe geçtiğini anlattı. Ayaklı borsa hakkında bir kitap yazan ve aynı zamanda İstanbul Mücevherciler Kuyumcular ve Sarraflar Derneği Başkan Yardımcısı da olan Mehmet Ali Yıldırımtürk de elektronik bankacılık öncesi bölgede günlük işlem hacminin 150 milyon dolar olduğuna dikkat çekti.

“Asıl sebep altın alışverişi”

O dönemde ayaklı borsanın tüm Türkiye’deki döviz fiyatlarını belirleyen konumda olduğunu söyleyen Yıldırımtürk’e göre bu dönemde artan hacmin asıl sebebi ise altın alışverişi. Yıldırımtürk, “Son dönemde döviz işlemlerine uygulanan vergiyi ödemek istemeyen vatandaşlar yeniden bölgeye gelmeye başladı ancak yükselişin asıl sebebi altın talebinden kaynaklanıyor. İstanbul Altın Borsası’na kayıtlı üyeler fiyatları sabit tutabilmek için aldıkları altın karşılığı dövizle işlem yapma ihtiyacı duydu” dedi. Bölgedeki hacmin altın alışverişine bağlı olduğunu anlatan Yıldırımtürk, altın alışının azalması durumunda hacmin de düşeceğini söyledi.

VERGİ VE KOMİSYONLAR AYAKLI BORSAYA YARADI

BİLİNDİĞİ ÜZERE  geçtiğimiz mayıs ayında hem döviz hem de altında kambiyo işlemlerinde uygulanan Banka Sigorta ve Muamele Vergisi (BSMV) oranları binde 2'den yüzde 1'e çıkarılmıştı. Yine geçtiğimiz haftalarda nakit döviz işlemlerine de komisyon uygulaması başlatıldı. 4 Ağustos'ta yayınlanan tebliğ ile bankalar 3 bin doların üstünde nakit döviz talebi olanlardan binde 2 ile 5 arasında komisyon kesmeye başladığı belirtiliyor. Söz konusu gelişmeler de ayaklı borsaya olan talebin artmasına yol açtığı ifade ediliyor.

50’YE YAKIN SİMSAR BULUNUYOR

TAHTAKALE Ayaklı Borsa, ismini Tahtakale’den alsa da Kapalıçarşı’nın hemen yanında yer alan Altıncılar Sokak’ta bulunuyor. Bölgenin en önemli özelliklerinden birisi, yazılı bir kuralı ya da kaydının bulunmaması ve serbest şekilde döviz alışverişinin yapılabilmesi. Günde milyonlarca doların el değiştirdiği Altıncılar Sokak’ta bulunan Ayaklı Borsa’da her simsarın elinde 3’e yakın telefon bulunuyor ve sürekli iniş çıkışlar takip ediliyor. Döviz alışverişi yapan isimler 20 bin,30 bin dolar yerine 20-30 gibi kısaltmalar kullanıyor ve fiyatta anlaşılması halinde simsarın bağlı bulunduğu ya da birlikte çalıştığı döviz bürosunda işlemler yapılıyor. Bölgede 50’ye yakın simsar bulunuyor. Simsarlar, döviz bürosu ve kuyumcuya bağlı olduğu gibi kendi hesabına da çalışabiliyor.

100 MİLYON $'A KADAR ÇIKIYOR

AYAKLI BORSA, pandemininin yoğun olarak hissedildiği Mart ayı itibarıyla geçici süre kapandıktan sonra 1 Haziran itibarıyla işlemlere başlamış. Bölgede çalışan simsarlardan biri, 1 Haziran’dan itibaren bölgenin en iyi zamanlarını yaşadığını dile getirdi. Bankaların döviz işlemlerine vergi ve komisyon alması nedeni ile döviz yatırımı yapmak isteyenlerin bölgeye hücum ettiğini dile getiren simsarlar pandemi öncesi 5 en fazla 10 milyon dolar olan günlük işlem hacminin 40 milyon dolarlara çıktığını anlattı. Bazı simsarlar ise bu hacmin bazı günlerde 100 milyon dolara bile çıktığını belirtti.

MAKAS YÜZDE 50 DAHA DÜŞÜK

BAŞKA bir simsar ise ayaklı borsada döviz işlemlerinde alış-satış arasındaki farkın günlük olarak değiştiğini ancak yine de banka ve döviz bürolarına göre daha düşük olduğunu söyledi. Banka ve döviz bürolarında makas olarak da tabir edilen farkın çok yüksek olduğunu belirten simsar, ayaklı borsada bu farkın yarı yarıya düşük olduğunu söyledi.