Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplantısı sonrası kameralar karşısına geçti. Bayram öncesi gerçekleştirilen kritik toplantıda alınan kararları açıklayan Koca, şu ifadeleri kullandı;
*Covid-19 hastalığına karşı uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması akrabalarımızla, sevdiklerimizle bir araya gelmemize mani oldu. Buruk geçen Ramazan Bayramı eski bayramları bize özletti.
*O günden bugüne değişen şeyler var. 1 Haziran itibariyle normalleşme sürecine geçtik. Alınan tedbirlerle sonuçları tecrübe ettik.
“DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN HUSUSLAR…”
*Kurban Bayramı’nı en uygun bir şekilde yaşamanın ruhunu biliyorum. Yardımlaşma, bayramlaşma ve dayanışmayı esas alan bir bayramdır, Kurban Bayramı.
*Bayramın ruhuna uygun olarak sosyal dayanışma içinde geçirmemizdir. Bunun bir anlamı da hastalığa karşı dayanışma içinde olmaktır.
*Bayramda başkaları ve kendimiz için gerekli dikkati göstermezsek bu bize ağır bir vebal yükler. Kurban Bayramı için dikkat etmemiz gereken noktaları 3 grupta toplayacağım.
İlk grup olarak;
1-Kurbanlık alışverişleri belediyeler tarafından belirlenen ve denetlenen yerlerde yapılmalıdır.
2- Hayvan satış alanlarında olabildiğince kısa kalınmalıdır.
3- Müşteriler ve satıcılar arasında el sıkışma olmamalıdır.
4- 65 yaş üstü ve kronik hastalar kurban kesim alanlarında bulunmamalıdır.
5- Kurbanlar belediyenin kesim yerlerinde kesilmelidir.
6- Kurban kesimi en az katılımla yapılmalıdır.
7- Maske, mesafe ve sosyal mesafeye dikkat edilmelidir.
İkinci grup olarak;
1) Bayram namazı ve cuma namazı cemaatle kılınacak. Şu tedbirlere dikkat etmeliyiz. Abdesti namazdan hemen önceye bırakılmamalı, abdest evde alınmalıdır. Sosyal mesafe ve maske kuralına uymak imkansız hale gelebilir.
2) Herkes kendi seccadesiyle gitmelidir. Halı ve seccadeden virüs bulaşması mümkündür. O yüzden kendi seccadenizi kullanmanızda ısrar ediyoruz.
3) Maske ve sosyal mesafe kuralı bütün bayram boyunca kritik kuraldır. Saflar sıklaştırılmamalı, seyrek tutulmalıdır. Camilerin içinden mümkün olduğunca açık hava kullanılmalıdır.
4) Vaaz süreleri kısa tutulmalıdır.
5) Namaz sonunda cemaat en arka saftan başlayarak düzenli bir şekilde dağılmalıdır.
6) Bayramlaşma için toplanmamalıdır.
Üçüncüsü ise;
1) 65 yaş üstü lütfen bayram namazına gitmesin.
2) Mezar ziyaretleri arife ya da bayram günleri sonrasına ertelenmelidir.
3) Bu bayramda makbul olan ziyaret yüz yüze ziyaret değildir, mümkün olduğunca telefonla yapılmalıdır. Yüz yüze gerçekleşecekse kişi sayısı az, ziyaret süresi kısa tutulmalıdır.
4) Başka ailelerin bir araya geldiği kurban yemekleri verilmemelidir.
5) Kurbanlık dağıtılacaksa çok dikkatli olunmalıdır.
6) Bayram günlerinde bir araya gelmek eğer zaruri ise açık ortamlar tercih edilmelidir.
7) Eğer eve ziyaretçi alınmışsa, ev havalandırılmalıdır.
8) Bayram boyunca hasta ziyaretinden uzak durulmalıdır.
9) Bütün bayram boyunca en kritik husus şudur, el öptürmeyi, sarılıp öpüşmeyi gelecek bayramlara erteleyeceğiz.
KURBAN BAYRAMI AÇIKLAMASI
*Bu kurban bayramı, hepimizin vereceği bir sınavdır. El öpmediğimiz, birbirimize sarılmadığımız ikinci bayramdır. Bu içimizde burukluktur ama olması gereken budur.
*Gelenekler hayatın devamı için vardır, güzel geleneklerin bu bayrama telkinde maksat sağlığa hizmettir. Baştan itibaren yapılan değerlendirmelerde, kısıtlama gündeme getirilmemiştir. Fakat size Ramazan Bayramı hakkında bilgi vermek isterim.
*Uygulanan kısıtlamaların hepsi düşünüldüğünde 10 gün sonra yüzde 15 vaka sayısında azalma olmuştur. Entübasyona giren hasta sayısında yüzde 21, yoğun bakıma giren sayısında yüzde 19, hastaneye yatırılmada yüzde 8 gerçekleşmişti.
*Bunlar kısıtlamalarla birlikte, gönüllü katılıma dayalı sonuçlardır. Şimdi maske mecburiyeti olmakla birlikte zorunlu kısıtlama koyan sizlersiniz.
*Kurban Bayramında işi öyle ciddiye alalım ki, bayram sonrası gözümüz vaka tablosunda olmasın. Artık tecrübelerle biliyoruz ki tedbir sonuçtur. Gerilersek, toparlaması büyük çaba, büyük dikkat istiyor.
*Yeni vaka sayılarımızı, 14 Temmuz’da tekrar binin altına çektik. Size tedbirlerle ciddiyet ile, tedbirlerle ihmalin birer örneğini verdim. Amacım, işin kolay ve çok zor tarafını birlikte görmenizdir. Tedbirlere uymak, tedbirlerin sonuçlarından çok daha kolaydır.
OKUL AÇIKLAMASI
*Ülkemizin herhangi bir şehrinde vaka artışı, okulunu özleyen çocuğumuz için endişe kaynağıdır. DSÖ’nün uyardığı gibi, Eylül’de ikinci dalganın başlangıcı ekonomi için büyük risktir.
*İlk günlerdeki konuşmalarımdan itibaren belirttiğim gibi, salgınla mücadele bütün insanların katılımıyla gerçekleşir. Halkımız tedbirlere uyarak, ekonomiden eğitime tüm alanlara katkıda bulunduğunu yakından idrak ediyor.
*Covid-19 gücü kırılacak engeldir. Salgınla mücadelede daha istekli, daha kararlı olmalıyız. Mücadele sebeplerimiz gün geçtikçe artıyor. Mücadele bir süredir.
*Şehirler bazında gerekli kararları gereken her durumda alan valilerimizin başkanlık ettiği il hıfzıssıhha kurullarıdır. Radikal önlemler alma hakkına sahiptir.
*Radikal önlemleri bakanlık olarak isabetli buluyoruz. Bu kurullarla alınan kararların uygulamalarını, denetleme yetkisine sahip olan İçişleri Bakanlığı’mıza teşekkür ediyorum.
*Doğu, Güneydoğu, İç Anadolu’da bazı illerimizde bu kararlardan önemli sonuçlar elde ettik. Bu önlemleri denetleme yetkisine sahip İçişleri’ne teşekkür ediyorum.
“ZATÜRRE ORANLARI DA PAYLAŞILACAK”
*Bilim Kurulumuz günlük corona virüsü tablosunda bazı veri açıklamaları için başlık ve adlandırma değişikliğine gitme konusunu ele almıştır. Uluslararası karşılaştırmalarda kolaylık sağlanması amacı taşımaktadır.
*Entübe edilmiş veya henüz entübe edilmemiş de olsa kan oksijen düzeyi belli düzeyin altına düşen hastaları ağır hastalar olarak duyurmaya devam edeceğiz. Zatürre oranlarını da sizlerle paylaşacağız.
*Maske, mesafe, temizlik kuralından ödün vermeyelim. Eski bayramlara dönebilmek için özveride bulunalım. Şahsım, arkadaşlarım, sağlık çalışanlarım adına bayramınızı kutluyorum. Bayramdan sonra sizden iyi haberler bekliyoruz.
İKİNCİ DALGA AÇIKLAMASI
*Bugünleri bizim çok iyi değerlendirmemiz, olabildiğince bu salgının yayılımını önleme çalışması içinde olmalıyız.
*Her zaman söylediğimiz hayatın devam ettiğini, bu hayatın artık kontrollü sosyal hayat adını verdiğimiz sadece maske, mesafe, el temizliğiyle orantılı kuralları olan ve sonuç alabileceğimiz tedbirden bahsediyoruz.
*Bütün vatandaşlarımızdan isteğimiz, bu dönemin bittiğine inanmamaları. Halen devam ettiğini düşünelim. Her gün açıklanan rakamlarda görüyorsunuz, yoğun bakıma giren ağır hastaların sayısı her geçen gün arttıyor.
*Her ne kadar vefat sayımız düşüyorsa da yoğun bakıma giren hastalarımızdaki artışı görüyoruz.
*Riskin geçmediğini, kuralların mutlak uyulması gerektiğini söylemek istiyoruz. Kurban Bayramı bu anlamda son derece önemli. Önümüzdeki günler Ramazan’da olduğu gibi gönüllü tedbirlerin devreye girdiği bir bayram olmasını diliyoruz.
*Şu dönemde hazırlıklarımızı ikinci bir dalga içinde olduğumuzu söyleyemeyiz ama birinci dalganın etkisinin halen devam ettiğini bazı illerimizde İstanbul, İzmir gibi pikini tamamladığını ama bazı illerimizde yeni başladığını ve giderek arttığını görüyoruz.
*O illerimizde valililerimiz başkanlığında olan kurullarımız gerekli radikal önlemi alma konusunda yetkilidir.
BAKAN SOYLU İLE YAPILAN TOPLANTI
*Bugüne kadar alınan tedbirler ve sonuçları üzerine Sayın İçişleri Bakanımızla dün uzun bir görüşme yaptık. Bundan sonra önümüzde önemli bir bayramın olduğu ve bayram sebebiyle alınabilecek tedbirlerin neler olabileceğini müzakere ettik.
*Bu anlamda özellikle demin bahsettiğim şekliyle valilerimiz başkanlığında olan il hıfzıssıhha kurullarının yer yer bölgesel farklılıkların olduğu, bazı illerimizde artışların olması dolayısıyla bölgesel olarak alınabilecek tedbirlerin farklılık göstereceğini, o nedenle kurullarımızın radikal bir takım tedbirleri alma noktasında görüşmelerimiz oldu.
*Alınması gereken tedbirlerle ilgili İçişleri Bakanlığımız bugün veya yarın duyuruları yapılmış olacak. Emniyet tedbirlerinin bayram için neler olduğu konusunda da detaylı görüşmelerimiz oldu.
AŞI AÇIKLAMASI
*Aşı konusu önemli. Zannediyorum önümüzdeki Ocak-Şubat-Mart gibi, yılın ilk çeyreğinde aşının geliştirilmesi mümkün olabilir gibi görünüyor. İngiltere, Amerika, Çin’de çalışmalar hızla ilerliyor. 1-2 ay sonra aşı olacak beklentisi içinde olmamalıyız.
*Önümüzdeki 4-6 ay içinde bir gelişme olabilir. Ülkemizde 6 çalışma devam ediyor. Daha klinik, insan çalışmaları safhasına gelinmedi. Eylül ve Ekim ayında üniversitelerimizde, merkezlerimizde olmuş olacak. Çin ve Rusya ile aşıyla ilgili irtibat halindeyiz, yakından takip ediyoruz.
KAN GRUPLARI ETKİLİYOR MU?
*Kan grubuyla ilgili Ateş Kara Hoca’nın açıklaması olmuştu. A grubunda olanların biraz daha fazla görüldüğü şeklinde. Bizim verilerimizde net bir sonuç olduğunu söyleyemem. Bu arada geniş bir alanda yaptığımız saha araştırması bitti.
*Bu araştırmada pozitiflik oranı yüzde 0.26; yani 10 binde 26. 10 bin kişide 26 kişi pozitif olarak aramızda dolaşıyor demektir. Bu dediğimiz aramızda belirtisi olmayan 10 binde 26 kişinin dolaştığını dolayısıyla maske ve mesafenin ne kadar önemli olduğunu göstermek açısından çok önemli.
*Bağışıklık 10 binde 80 şeklinde. Bağışık oranımız son derece düşük. Bir toplumun bağışık olabilirliği yüzde 60-65 oranında mümkün olduğu bilinir. Dolayısıyla 0.8 ise gerisini siz düşünün.
*Toplum bağışıklığıyla bunun oluşamayacağını görmüş oluyoruz. Toplumda şurası çok önemli 10 bin kişide 26 kişinin belirti göstermeden aramızda dolaştığını bilelim. Maske, mesafe, el hijyenine ne kadar önem vermemizi gösteren önemli bir tablo.
65 YAŞ AÇIKLAMASI
*Bu süreçte kurallara uyma noktasında en çok hassasiyet gösteren, büyüklerimiz oldu. Kendilerine minnettarız. Harfiyen uyma noktasında bir gayret içinde oldular. Onları ihmal etmedik. Özellikle büyüklerimizi bu salgından korumak için hassasiyet gösterme gayreti içinde olduk. Bunun ne kadar zor olduğunun farkındayız.
*Bayram sonrası dönemde, bu kısıtlamaları kaldırma noktasında Bilim Kurulu’nun önerisi var, bayram sonrası duyuruyu yapmış olacağız.
*Sadece bayram döneminde sabredelim. Bayram sonrasında inşallah gereken yapılıyor olacak.
AYASOFYA AÇIKLAMASI
*Ayasofya 86 yıllık hayalimizdi. Egemenliğin önemli bir işaretiydi. Her Türk vatandaşının bu konudaki beklentisiydi. Doğrusu bu sevinci herkes yaşadı. Bu sevinci yaşarken ortamda disiplinize ederek yaşıyor olmalıydık. Yer yer uyanlar oldu, bu anlamda uymayan görüntüleri de görmüş olduk.
*Sevincimizi yaşarken, Ayasofya dahil olmak üzere bizim pandemi tedbirlerini, kurallarını ihmal etmeden, maske, mesafe kuralını sevincimizi paylaşırken de devrede tutmamız gerektiği kanaatindeyim.
HASTANELERİN DOLULUK ORANI
*Yeni normalleşmeyle birlikte özel hastaneler, üniversite hastaneleri, kamu hastaneleri daha çok Covid-19’lu hastalara bakmamayı, bu hastalara bakan pandemi hastanelerine bu hastaları almamız söz konusu oldu. Bu nedenle de bazı hastanelerimizdeki doluluk oranımız diğerlerine göre daha da artmış oldu.
*Ankara’daki doluluk oranlarını söyleyeyim. Yoğun bakımda şu anda doluluk oranlarımız yüzde 67. Standart yataklarımız yüzde 49. Ventilatörlerimizin doluluk oranları yüzde 25. Bahsedildiği gibi olmadığını söylemek istiyorum.
*Şehir hastanesindeki doluluk oranları yoğun bakımlar yüzde 69, standart yüzde 32, ventilatör yüzde 16. Bu rakamlardan da bu anlamda sorun olmadığı, her gün açıkladığımız rakamlarla giderek yoğun bakımdaki hasta sayılarımızın arttığını zaten söylüyoruz.
*Daha önce bütün hastanelerimizde bu hastalar kabul ediliyor iken şimdi bazı hastanelerimizde kabul ediliyor olmasıyla, buralarda yer yer oranların arttığını biliyoruz ama bir sorun olmadığını bu rakamlardan da çok rahat görmüş oluyoruz.
PERSONEL ALIMI OLACAK
*Atamayla ilgili biz pandemi döneminde yer yer alımları yapmıştık, açtığımız yeni hastaneleri göz önüne alarak. Önümüzdeki dönemde Konya Şehir Hastanesi, İstanbul’da Göztepe, Seyrantepe’deki hastanemiz gibi yeni açılacak hastanelerimiz söz konusu. Bunlarla birlikte personel alımı gündeme gelmiş olacak.
“DENETİMİN SONUCU YÜZDE 91.66”
*Konuşmamda doğruluk oranıyla ilgili kısaca bilgi aktarmıştım. Halk sağlığındaki laboratuvarımız bir referans laboratuvarı. Uluslararası referans laboratuvarı. Avrupa’nın bu anlamda ağına üye olan, 70 tane laboratuvarın üye olduğu, Türkiye’nin de üye olduğu halk sağlığı laboratuvarı.
*Bu laboratuvarın dış denetimiyle ilgili belli dönemler birtakım denetimler yapabilir. En son 15 Haziran’da bir denetimi oldu, bu denetimin sonucu yüzde 91.66. Türkiye ile gurur duyalım.
ÜLKELERE KISITLAMA OLACAK MI?
*İran ve Afganistan, hatta Kazakistan’a bu anlamda kısıtlama oldu. Ülkelerle ilgili biz yer yer birtakım örneklem yöntemiyle testler yapıyoruz. Riskli gördüğümüz her ülke için benzer durumlar söz konusu olabilir.
VAKA ATARSA KISITLAMAYA GİDİLİR Mİ?
*Bayram döneminde olabilecek uygulamaları anlatmaya çalıştım. Yine valilerimizin başkanlığında olan il hıfzıssıhha kurullarımız alınması gereken tedbirleri alabilir. Ama bu şu an sokağa çıkma kısıtlaması şeklinde değil.
*Bayram sonrası dönemde ise yine bu kurullarımız gerçekten ciddi bir artış söz konusu olursa radikal önlemler alınması konusunda yetkili olacaktır. Bu ile özel, ilçeye özel de olabilir. Biz mahalleyi, köyü karantinaya alıyoruz. Benzer şekilde yapılabilir.