Bu yıl New York’ta 76’ncısı düzenlenecek Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, corona virüsü tedbirlerinin gölgesinde bugün başlıyor. Zirveye, 100’den fazla devlet ve hükümet başkanı ile dışişleri bakanı ve delege katılacak, liderlerin bazıları ise video mesaj gönderecek.
Liderlerin her yıl yaptığı konuşmaların bu yılki gündemini, küresel ısınma, Afganistan sorunu gibi ana başlıkların alması beklenirken, aşıdaki dağıtım adaletsizliğinin de masaya yatırılması bekleniyor.
BM Genel Kurulu, bazı liderler için de bir ilk anlamına geliyor. Gözler bu noktada, dünyanın en büyük diplomatik toplantısı olan kurulda konuşma yapmaya hazırlanan ABD Başkanı Joe Biden’a çevrildi. Otoriteler, BMGK’yı Biden için ‘büyük bir güvenilirlik testi’ olarak yorumluyor. Başkan’ın burada yapacağı konuşmalar özellikle selefi Trump’ın BMGK sevdasından sonra oldukça önemli. Küresel güç savaşında attığı son adımlarla yeri ‘sallantıda’ değerlendirmeleri yapılan Biden’ın Afganistan hakkındaki sözleri de yine merak konusu.
İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda kurulan Birleşmiş Milletler’in bu yıl 76’ıncısı gerçekleşecek yıllık oturumu Genel Kurul’da bu hafta neler beklendiğine bir bakalım:
BU YIL NEDEN FARKLI?
Oturumun pandemi nedeniyle neredeyse tamamen sanal olarak gerçekleştirildiği 2020’den farklı olarak, bu yıl 100’den fazla lider ve diğer üst düzey temsilciler konuşmalarını kuruldan yapmayı planlıyor. Ancak Manhattan’daki BM kompleksi girişinde alınan tedbirlerin kısıtlı olması, BMGK’yı ‘virüs yayıcı bir etkinlik’ haline getirmesinden endişe ediliyor.
ABD BAŞKANI BİDEN’IN KONUŞMASI
BMGK’nın en merak edilen konularından biri kuşkusuz BM’ye tek başına en büyük mali katkıyı sağlayan ABD Başkanı Biden’ın yapacağı konuşma. ABD basını, Biden’ın, Çin ve Batı ile ilişkilere değinmesini bekliyor. Ve bu konuşma, özellikle son dönemde Güney Çin Denizi’nde yaşanan krizle ilgili önemli ipuçları taşıyor. Biden, ABD’de corona virüsüne karşı tedbir almamakla suçlanıyor. Ayrıca, aşı dağıtımı adaletsizliğinin de en önemli figürleri arasında gösteriliyor. Biden'ın New York ziyareti ve BM'de yapacağı konuşma, ABD'nin Afganistan'dan çekilme sürecinin idaresine tepkilerin arttığı ve Avustralya'yla nükleer denizaltı anlaşmasının da Fransa'yı öfkelendirdiği bir zamanda gerçekleşiyor.
ABD Başkanı’nın en çok eleştirildiği konulardan biri de Afganistan’da atılan adımlar. ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık askeri angajmandan kaotik çıkışı yeni bir sığınmacı dalgası yaratırken, Taliban’a da birçok olanak tanımıştı. Bu durum, eleştiri oklarının başta Biden olmak üzere ABD hükümetine çevrilmesine neden olmuştu. Hatta öyle ki, son yapılan anketlerde, selefi Trump, Biden’ın önünde seyrediyordu.
HANGİ ÜLKELER KATILIYOR?
Zirveye katılacak ülkeler arasında, ABD, İngiltere, Brezilya, Türkiye, Hindistan, Güney Kore, Meksika, Polonya, Kongo gibi ülkeler yer alıyor.
Zirveye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron katılmayacağını açıkladı.
İLK KONUŞMAYI NEDEN BREZİLYA YAPIYOR?
BM’nin protokol kurallarına göre 1950lerin ortalarından bu yana ilk konuşma sırası her zaman Brezilya’nın oluyor. Bunun nedeni ise 50ler’de yaşanan bir genel kurul. Bu kurulda hiçbir ülke liderinin ilk konuşmaya istekli olmaması nedeniyle Brezilya seçilmiş ve bu misyon hep bu ülkede kalmış. Tabii ki bu durum Brezilya’ya da bir ayrıcalığı da beraberinde getiriyor. BMGK’nın açılış konuşmasını yapanlar genellikle kurulun ‘tonunu’ belirlerken, arkasından yapılan konuşmaları da etkiliyor.
Ancak bu yıl ilk sıranın Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’da olması bazı soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Çünkü kendisi 600 bin Brezilyalıyı öldüren virüse karşı hala aşılanmayan tek G20 lideri. Bolsonaro, aşısı olmadığını ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na gittiğinde New York aşı kurallarına uymayacağını söylemişti. BMGK’da yapacağı konuşmada ‘aşı karşıtı’ söylemleri kullanma ihtimali de otoriteleri endişelendiriyor.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN NEW YORK’TA
BM Genel Kurulu'nun üst düzey toplantılarına katılmak için New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yoğun diplomasi trafiği hız kesmeden sürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD'nin New York kentinde Türk Evi'nin açılışına katılan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile ikili görüşme gerçekleştirdi. Erdoğan, kurul öncesi, ikili temasları kapsamında Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson ile de görüştü. Erdoğan’ın kurulun ilk gününde konuşma yapması bekleniyor.
BU YIL ELE ALINACAK BAŞLICA KONULAR
Bu yıl 76’ıncısı düzenlenecek BMGK’da ele alınacak başlıca konular;
– Afganistan, Myanmar ve İnsan Hakları
– Aşı adaletsizliği
– İklim değişikliği ve küresel ısınma
– ‘Süper güç’lerin uyguladıkları politikalar