Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, sokağa çıkma yasağı saatlerinin esnetildiğini açıkladı. Kahvehane, kafe, çay bahçesi, halı saha, spor salonu, lunapark gibi işletmelerin açıldı ancak esnaf saat 21.00 kuralından şikayetçi. SÖZCÜ'nün İstanbul Beşiktaş'ta mikrofon uzattığı esnaf ve müzisyenler, “en erken 24.00'da kapanmalı” vurgusu yaptı. Esnaf şu açıklamaları yaptı:
“'AÇTIK' DEMEK İÇİN AÇTILAR”
Kafe işletmesinin ortağı Görkem Karadağ:
* Ben işletmemde yüzde 50 kapasite kuralına dikkat ederken bazı yerlerde tanıdığı olan arkadaşlar bu kurala dikkat etmiyorlar, tepeleme müşteri dolduruyorlar. Açık alanı olmayan ya da ikinci katta olan işletmeler var, bu sınırlamada onların hiçbir şansı kalmıyor. Bizim de normal kapasitemiz 30 ancak bu kuralla birlikte en fazla 15 müşteri alabiliyoruz. (Saat sınırlamasına ilişkin) Zaten esas iş yaptığımız saatler 17.00-18.00'dan sonra… Yani şu anda ‘açtık' demek için açtılar. Burada bizim avantajımıza bir şey olup olmadığı kimsenin umurunda değil şu an. Bu kurallarla açılmanın bize pek bir şey kazandıracağını düşünmüyorum açıkçası. Milletten gaz almak için açıldı.
“BU AÇILMA TAMAMEN GAZ ALMAK İÇİN”
Kafe işletmesinin diğer ortağı Mücahit Akbayır:
* Bu açılmalar tamamen gaz almak için yapıldı. Biz geçen sene Mart ayından beri kapalı sayılırız, aylık 16 bin TL bizim kiramız var. Toplamda 15 aydır biz 16 bin TL sadece kira ödüyoruz. Devletin verdiği krediden yararlandık ama kredi ödemelerini ertelemediler. Şu an biz 5 ay geciktik ve bir ay sonra muhtemelen icraya gelecekler. Nasıl çevireceğiz bilmiyorum.
* Bu açılmanın hiçbir anlamı yok. Bu süreçte de devletten hiçbir destek alamadık. Biz geçen Mart ayından itibaren 250 bin TL borçlandık. Nasıl ödenecek? Altı yıldır burayı işletiyoruz ama pandemi sürecinde toplamda 250 bin TL borçlandığımız, borçları ödeyemediğimiz ve ev kiramızı bile ödeyemediğimiz için dört aydır işletmeyi satmaya çalışıyoruz.
“ESNAFIN 14 AYDIR BİRİKEN BORCU NE OLACAK?”
Köfteci Sedat Parlıöz:
* Esnaf tamamen açılmış olsa bile sorunun çözülmemesi esas mesele. Peki şimdi ne olacak? Esnafın 14 aydır biriken borçları ne olacak? Devlete, bankalara, mal sahiplerine, üçüncü kişilere… Onu düşünmek lazım. Onun için bir çözüm getirilmesi lazım. Benim 500 bin TL borcum var şu anda. Ben bu borcu 1.5 senede falan anca ödeyebilirim, o da tamamen açılırsa, pandemi tamamen biterse.
* Esnaf için önemli olan masaların açılması değil; 14 aydır biriken borçlarını gelecek dönemde nasıl ödeyeceklerine dair bir şey yapılması lazım. Burası 60 yıllık bir işletme, keşke mümkün olsa da 160 yıl, 260 yıl yaşasa ama şu anki durumda devam ettirmek zorlaşıyor. Borçlarımı ödeyemezsem burayı kapatmak zorunda kalırım. Ne olacak 60 yıl?
“BU ÇALIŞMA SAATLERİYLE DÜKKANI DÖNDÜRMEMİZ ÇOK ZOR”
Meyhane işletmecisi Murat Cengiz:
* Saat 21.00'de kapatacağız ama çalışan insanlar zaten 18.00 gibi işten çıkıyor ve doğal olarak bize gelmeleri 19.30-20.00'ı bulacak. Zaten saat 21.00'da dükkanı kapatacağımız için de en geç 15-20 dakika öncesinden hesapları istememiz, dükkanı boşaltmamız gerekiyor. Biz gündüz saatinde açığız, şu anda bir tane bile müşterimiz yok. Gündüz hiç iş yapmıyoruz. Pazar günü zaten kapalı olduğumuz için yine iş yapamayacağız.
* Haftada iki gün iş yapma ihtimalimiz var (hafta sonları) ama bu çalışma saatleriyle dükkanı döndürmemiz çok zor, çalışan personelimiz açısından da zor. O yüzden saat sınırlaması bizim için hiç olumlu değil. Bu durumdan şikayetçiyiz açıkçası. Biz 74 bin TL kira ödüyoruz ve yaklaşık 10 aylık borcumuz var… (740 bin TL) Bu sadece mal sahibine olan borcumuz. Ne yapacağız onu da bilmiyoruz.
“BU ŞEKİLDE PANDEMİ DEĞİL, SADECE ESNAF BİTER”
Bar işletmecisi Mesut Şahin:
* 15 aydır kapalıyız, şimdi saat sınırlamasıyla açıldı da neye yaradı? Saat sınırlaması bizim gibi yerlere faydalı olmuyor. Dükkanı açıyorsun ama müşteri geldiğinde, ‘o yok, şu yok' diyemiyorsun. Menüde ne yazıyorsa o ürünleri bulundurmak zorundasın. O düzeni kurmak zorundasın ama bu tabi öyle lafla olmuyor, bunların hepsi maddiyat gerektiriyor. Saat 21.00'da kapanınca mecburen 20.15'te son siparişleri alıyorsun. Aslında 21.00'da kapatmıyorsun, 20.00-20.15 gibi kapatıyorsun.
* Satışını 20.30'dan önce kapatmış oluyorsun. Haftanın altı günü açıkken pazar günleri neden yasak var? Neyi düşünerek bunları yapıyorlar bilmiyorum… ‘Bakın pandemi için önlem alıyoruz' görüntüsünü mü vermeye çalışıyorlar? Ama bu önlem değil; bu sadece, esnafı zor duruma düşürmek. Bu şekilde pandemi değil, sadece esnaf biter.
“BU ŞEKİLDE AÇILMA HİÇBİR FAYDA GÖSTERMEYECEK”
Kafe işletmecisi Özgür Çakmak:
* Bu şekilde açılmanın kesinlikle fayda göstereceğine inanmıyoruz, hatta daha da zorlaştıracak. Çünkü insanları ikilemde bırakacak, ‘acaba gidersek geç mi kalırız, yasağa mı takılırız' diye. Saat 19.00'dan 21.00'a uzatılmasının hiçbir esprisi yok. Bizim beklentimiz saat 24.00'a kadardı.
* Bizim gibi yerler için hafta sonları çok daha değerli ama Pazar günü yasak var. Sadece geçiştirici, esnafı susturacak bir karar diye düşünüyoruz. İnşallah bu uygulama haziran sonuna kadar değişir. Bizim de 14-15 aylık eziyetten kurtulma planımız var. Bu sektörün salgın sürecinin yaralarını kapatması için en az iki-üç sene gerekiyor. Şu an çok borçluyuz.
“MADDİ VE MANEVİ OLARAK ÇOK ZOR DURUMDAYIZ”
Müzisyen Çağla Şola:
* İTÜ Konservatuvar'dan mezunum, şartlar gereği 13-14 yıldır canlı müzik yaparak hayatımı idame eden biriyim. Geçimimi sadece buradan sağlıyorum. Bu süreçte tüm esnaf ve müzisyenler gibi ben de olumsuz yönde etkilendim. Kira olsun, faturalar olsun, özel giderlerim olsun, bir de benim evcil hayvanım var ona da bakıyorum…
* Aşırı derecede zorlandık tabi. Bu bizi psikolojik açıdan da çok kötü etkiledi. Bu süreçte stresten dolayı hastalıklarım oldu. Bu süreçte dünyanın borcu oldu tabi. Aileden yardım aldık ya da kredi çektik, borçlandık. Ama herkesin şu an tükendiği nokta bence. Bir an önce işimize kavuşalım istiyorum. Çünkü maddi ve manevi olarak çok zor durumdayız.
“1.5 SENEDİR HİÇ İŞ YAPMADIM, EVİMİN KİRASINI ZOR ÖDÜYORUM”
Müzisyen Ahmet Cemalzade:
* Tek mesleğim müzisyenlik, tek kazancımı buradan sağlıyorum. Sekiz senedir bu işi yapıyorum, neredeyse 1.5 senedir hiç iş yapmadım. Bir sürü borca girdim. Evimin kirasını zor ödüyorum. Ne olacak, nasıl olacak hiç bilmiyorum. Çok kötü bir durumdayız. Benim gibi çok sayıda müzisyen var. Ailesine para götüremeyen, intihar edenler de oldu. Ben müziği bırakıp başka bir iş yapmayı düşünüyorum; iş olursa ne olsun.