Pandemi döneminde önünde oluşan uzun kuyruklarla gündeme gelen İstanbul'daki Halk Ekmek büfeleri, dikkat çeken bir suçlama ile karşı karşıya. İstanbul Ekmek Üreticileri Derneği (EKÜDER)Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zeki Sarıhan, 4 Şubat 2021 tarihinde İstanbul Valiliği İdare ve Denetim Müdürlüğü'ne dilekçe vererek İBB'ye bağlı İstanbul Halk Ekmek (İHE) Anonim Şirketi'nin yaptığı faaliyetler ile ekmeği siyasete alet ettiğini savunarak şikayetçi oldu. EKÜDER'in dilekçesinde tepki çekecek iddialar yer aldı. Dilekçede, Halk Ekmek fabrikasının; yeni yönetim döneminde kuruluş ve faaliyet amacını ikinci plana bırakarak siyasi rant sağlama aracı olarak kullanıldığı iddia edildi.
“BÜFELER KALDIRILSIN”
Halk Ekmek'in kamu imkanlarını kullanarak sokak ve caddelere yerleştirdiği büfelerde ekmek satmasının fırınlara karşı haksız rekabet ve adaletsizlik olduğu savunuldu. Dilekçede, İstanbul'a yakışmayan görüntüler oluşturan hijyen kurallarına aykırı ekmek satışı yapan büfelerin kaldırılması istenerek “650 büfenin kaldırılması sonucu; ekmek, 9 bin zincir market ve 150 bin civarındaki bakkal, market ve benzer yerler aracılığı ile satışa sunulmalıdır” önerisi getirildi. “İhtiyaç sahiplerine şova yönelik ücretsiz ekmek dağıtımına son verilmesi” de istenerek sektörle işbirliği yapılarak daha fazla ekmeğin ihtiyaç sahiplerine ücretsiz verilebileceği kaydedildi.
“HUKUKİ SÜREÇ BAŞLATACAĞIZ”
Dilekçede, “Hiçbir sektör STK'sı ve fırıncı ihtiyaç sahibi ya da dar gelirli vatandaşın daha ucuz ekmek veya ücretsiz ekmek teminine asla karşı değildir. İlgili ve yetkili makamların bu konuda atacağı her adıma destek vermeye hazırdır. İBB Halk Ekmek fabrikasının halkın ekmeğini siyaset malzemesi olarak kullanılmasına karşı yasaların verdiği tüm imkanları kullanarak yargısal ve hukuki süreçleri başlatacağız” denildi.
“CUMHURİYET TARİHİNDE BİR İLK”
Dilekçede özellikle, İBB Meclisi'nde çoğunluktaki AKP-MHP grubundan aylarca yeni büfeler için onay alınamayınca geçici çözüm olarak İBB'nin devreye aldığı mobil büfeler şikayet konusu oldu. “Cumhuriyet tarihinde sokak aralarında ‘araçla seyyar ekmek satan' belediye ile ilk defa karşılaştık” denilerek “1940'lı yıllarda ekmeğin karneye bağlanması ile tarihe geçenlerin halefleri sokaklarda seyyar ekmek satışı yaparak seleflerinin yolundan gitmekte olduklarını gösterdi” ifadesi kullanıldı. Dilekçede şunlar kaydedildi: “Sayın Ekrem İmamoğlu ve İBB Başkanlığı ihtiyaç sahiplerine ucuz ya da bedelsiz ekmek temininde samimi olup olmadığı konusunda tereddüt içindeyiz. Ekmek üzerinde vatandaşa hizmet vermenin yolu mahalle, sokak aralarında bedava ekmek dağıtmak değil. İstanbul genelinde 3 bin fırın var. Bu fırınların büyük çoğunluğu askıda ekmek uygulaması yapıyor. Her gün yaklaşık 50 bin ekmek bedelsiz ihtiyaç sahiplerine ulaşıyor. İBB öncülüğünde mevcut askıda ekmek uygulaması revize edilerek daha rasyonel ve kapsamlı hale getirilirse yaklaşık 200 bin ekmek bedelsiz ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilir. Amaç, gerçek ihtiyaç sahiplerine ekmek ulaştırmak mı yoksa insanların zaruri ihtiyaç teminde yaşadığı zorluğu siyasete alet ederek siyasi çıkar temin etmek mi?”
İBB: GERÇEĞE AYKIRI VE MESNETSİZ
Valilik dilekçeyi İBB Başkanlığı'na göndererek bilgi istedi. İBB Halk Ekmek A.Ş de dilekçedeki iddialara yanıt vererek valiliğe iletti. Yanıtta, dilekçedeki tüm iddiaların gerçeğe aykırı ve mesnetsiz olduğu belirtilerek tüm iddialara tek tek yanıt verildi: “İHE, fırıncı esnafının mağdur edilmemesi adına her türlü gayreti ve özeni göstermektedir. Büfe kurulumu yapılırken fırınlara mümkün mertebe yakın olmamasına dikkat edilmektedir. Ancak İHE A.Ş. kuruluş amacı doğrultusunda İstanbul halkına hizmet etmek zorundadır. Pandemi koşullarında artan talep büfelerde kuyruklara sebep olmuştur. Bu nedenle büfelerimizin olmadığı bölgelere vatandaşlarımızın isteği doğrultusunda büfelerin kurulması için çalışmalar yürütülmektedir. Yeni büfelerin kurulmasına kadar geçecek geçiş döneminde lokasyon sabit kalmak koşulu ile mobil büfe hizmeti verilmektedir. İstanbul Halk Ekmek ‘ücretsiz ekmek dağıtımı' yapmamaktadır. Bu iddia son derece çirkin ve yakışıksızdır. Ücretsiz ekmek sadece İBB Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı tarafından, ihtiyaç sahibi ailelere verilen ‘Sosyal Yardım Kartı' vasıtasıyla dağıtılmaktadır. Hal böyle iken mobil ekmek satış araçlarımız; ihtiyaç sahibi ailelere, sokaklarda gezerek ekmek dağıtımı yapmamakta olup yoksulluk haritasına uygun şekilde, İBB'nin ilgili birimleri tarafından sosyal yardım kartı sahiplerinin ulaşımını kolaylaştıracak şekilde konumlandırılmaktadır”
KUTU: 1 TL'YE EKMEK SATILIYOR
İstanbul'a 250 gram ekmeği 1 TL'ye ulaştıran İstanbul Halk Ekmek yıllardır günlük 800-900 bin adet olan ekmek üretimini, pandeminin de etkisi ile zorlaşan hayat şartları talebi arttırdığı için 1 milyon 400 bine çıkardı. Kent genelinde 533 büfe bulunuyor. Aylar süren tartışmaların ardından yeni 142 ekmek büfesi daha açılması talebi kabul edildi ve çalışmalar başladı. Yeni büfe tartışmasının sürdüğü dönemde geçici bir çözüm olarak 40 mobil araçla ekmek satışına başlandı.