İstanbul ve büyükşehirler başta olmak üzere hızla yaygınlaşan avm kültürünün toplumu tehdit eden bir tehlike haline dönüşebileceği belirtildi. Binlerce insanın aynı anda alışveriş ve yaşam merkezlerinde zaman geçiriyor olmasının gerçekleşecek bir doğal afette sonuçları büyük olacak bir felakete dönüşebileceği kaydedildi.
İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Genel Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Kubilay Kaptan ve ekibinin yaptığı araştırma önemli bir gerçeği daha ortaya çıkardı. İstanbul ve büyükşehirler başta olmak üzere hızla yaygınlaşan avm kültürünün toplumu tehdit eden bir tehlike haline dönüşebilir. Binlerce insanın aynı anda alışveriş ve yaşam merkezlerinde zaman geçiriyor olması gerçekleşecek bir doğal afette sonuçları büyük olacak bir felakete dönüşebilir.
Yapılan araştırmalarda özellikle İstanbul'da bulunan avm'lerde gerçekleşecek doğal bir felakete karşın yeterinde hazırlık ve teknik donanım olmadığını ortaya koyuyor. Özellikle yangın, deprem, sel gibi doğal felaketlerde yeterli hazırlığın olmadığı ve personelin gerekli eğitimi almadığı ortaya çıkmakta. Yapıların proje aşamasından itibaren güvenlik konusunda yeterince donanımlı olmadığı ve bir felaket karşısında tahliye sırasında yapılması gerekenler için personelin yeterince eğitimli olmadığı belirlendi.
Yetkilileri uyaran AFAM, bir an evvel gerekli önlemlerin alınması gerektiğini ve oluşacak önemli durumlarda insanların rahat ve güvenli şekilde tahliye edilebilmesinin sağlanması gerektiğini belirtiyor.
İstanbul genelinde sade birkaç avm'nin gereken özelliklere sahip olduğunu belirten yetkililer, avm'lerdeki eksiklikleri şu şekilde sıralıyor:
- Serbest halde bulunan dolap, kitaplık ve rafların herhangi bir yapısal destekle tehlikesiz hale getirildiği avm sayısı 3, tedbir alınmayan avm sayısı 48'dir.
- Binaların planları doğal felaketlere göre tasarlanmamıştır.
- Dolap, kitaplık ve raflarda bulunan nesnelerin sarsıntılarda düşmemesine yönelik tedbirlerin alındığı avm sayısı 3, tedbir alınmayan avm sayısı 48'dir.
- Akvaryum ve diğer potansiyel arz eden objelerin oturulan yerlerden uzak olduğu avm sayısı 14'dür 37'sinde tedbir alınmamıştır.
- 11 avm'de acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılırken 40'ında kullanılmamıştır.
- Yukarı doğru açılan kapılarda düşmeyi önleyecek güvenlik sistemi sadece 1 avm'de bulunurken, 50'sinde böyle bir sistem yoktur.
- avm'ler yangın konusunda da kritik durumdadır. 11 avm'de yangın söndürme ekipmanlarının önünde engel bulunmaktadır. 40 avm'de ise bu engeller bulunmamaktadır.
AFAM
2010 yılında Yükseköğretim Kurulu Tarafından onaylanarak kurulan İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM), üniversitenin ilgili akademik birimlerinin işbirliği ile yurt içi ve yurt dışı afet yönetimi alanında, disiplinler arası araştırma faaliyetlerini koordine ederek bilgi birikimi oluşturmayı amaçlamaktadır. Oluşturduğu bilgi birikimini ve en ideal uygulamaları çeşitli iletişim kaynakları kullanarak yaymak, yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçların, doğal ve teknolojik afetlerin riskinin azaltılmasında, afete hazırlık, acil müdahale, rehabilitasyon, strateji ve hedeflerinin oluşturulmasında, kurumsal-toplumsal öğrenme ve bilinçlenmenin geliştirilmesinde, afet yönetimi çerçevesinde resmi veya özel kuruluşlara seminer, eğitim kursu, meslek içi bilgi geliştirme dersleri şeklinde eğitim hizmetleri sunmaya yönelik olarak eğitime odaklanılmasında kullanılması için çalışan önemli bir merkezdir.
"Afetlerden sonra yara sarmak yerine afetlerden önce tedbir almak" anlayışı ve amacı doğrultusunda hareket eden AFAM, teknik ve eğitim konularında çalışmalar yapmaktadır. Teknik olarak uluslararası kuruluşlarla yapılmış olan iş birlikleri çerçevesinde deprem, sel, toprak kayması gibi afetlerden kaynaklanan risklerin azaltılması, alternatif güçlendirme yöntemleri gibi konularda işbirlikleri sürdürülmektedir.
Teknik çalışmaların yanında, en fazla önem verilen konu eğitimdir. Özellikle çocuklara, gençlere deprem olgusunun ve depremden korunma kültürünün biran önce verilmesi, ülkemizin geleceği açısından çok önemlidir. AFAM, "Temel Afet Eğitimi" kapsamında hazırladığı sunum, kitap, görseller, videolar gibi materyallerle özellikle çocuklara, engellilere, yaşlılara, kadınlara ve gençlere eğitim çalışmaları vermeye devam etmektedir.