Yaydığı radyasyon nedeniyle yurtdışında kullanılmayan ithal granit çeşidi olan red balmoral, Türkiye'de hastaneler başta olmak üzere kamu kurumlarında bile kullanılıyor.
EGE Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Arslan Erdinç, hastaneler başta olmak üzere pek çok kamu kurumunda radyasyon yayan ithal granitlerin kullanıldığını belirterek, normal sınır olan 30 bekerel yerine 1550 bekerel radyasyon yayan ve akciğer kanserinin yüzde 15 nedeni sayılan taşların kullanılmasını eleştirdi.
İnşaat mühendisleri 'Denetim şart, yasal altyapı eksik' uyarısı yaparken, tıp çevrelerinin yeterince bilgilendirilmediği ortaya çıktı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ise "Ücret karşılığı analiz yapılıyor" dedi.
Yaydığı yüksek radyasyondan kaynaklı dış ülkelerde iç mekanda bile kullanılmayan ithal granit çeşidi olan red balmoral, Türkiye'de sıhhat bulmak için gidilen hastaneler başta olmak üzere tüm kamu kurumlarında iç mekanlarda bile kullanılıyor. Daha önce de Türkiye Atom Enerji Kurumu'nun mermer varken kullanılmamasını önerdiği ve 'sigaradan bile daha tehlikeli' gördüğü ithal granitler sektörde de gündeme geldi. Konuyla ilgili DHA'nın sorularını yanıtlayan Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Arslan Erdinç, doğaltaş ve sağlık arasındaki ilişkide önemli bir noktaya dikkat çekti. Uzun yıllardır yeni yapılan kamu kuruluşlarında yerli granit kullanılması için mücadele yürüttüğünü ifade eden Erdinç, bunu yaparken en önemli dayanaklarından birini de Türk mermerinin sağlık için en uygun ürünlerden biri olmasının oluşturduğuna işaret etti.
YÜZDE 15 AKCİĞER KANSERİ NEDENİ
Aslan Erdinç, "Artık bunu dile getirmekten usandık. Şu anda neden hastane, adliye gibi kamu kurumlarında dünyanın radyasyon yayılımı açısından en zararlı doğaltaşı olan red balmoral kullanılıyor? Bu taş, nerede kullanılıyorsa çok zararlı. Taştaki radyasyon oranı, 'bekerel' adı verilen ölçü birimiyle belirleniyor. Taşın çıkardığı radon gazı uçmayıp bir yerde birikiyor ve alfa partikülleri yani radyasyon yayılıyor. Bu radyasyon dünyadaki akciğer kanserlerinin yüzde 15 oranında sebebi. Sigaradan sonra ikinci sırada geliyor" dedi. Sektör olarak bu uygulamayı anlamakta güçlük çektiklerini de belirten Erdinç, "Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan, bu konudan haberdar olduğu anda red balmoral taşının ithalatını yasaklayacaktır. Bundan ümitliyiz" dedi.
NORMAL SINIR 30, RED BALMORAL 1550
Normalde taştaki radyasyon oranının 30 bekerel'i geçmemesi gerektiğini de kaydeden Erdinç, "Türkiye'deki ithalat sınırı ise 300 bekerel dolaylarında. Ondan sonrası zararlı. Maalesef red balmoral ise 1555 bekerel radyasyon yayıyor. Yılda ne kadar ithalat yapıldığı açıklanmıyor, ancak çok ucuz olduğu için biz sektörün yerli temsilcileri olarak bu rakamın yüksek olduğunu tahmin ediyoruz" dedi.
Erdinç ayrıca, dünya granit üretiminde lider olan Çin'in bile iç mekanlarda Türk granitlerini tercih ettiğine de dikkat çekerek, tamamen yerli girdiyle faaliyet gösteren madencilik ve doğaltaş sektörünün desteklenmesi kadar halk sağlığına öncelik verilmesi için de yerli doğaltaş kullanılması gerektiğini bir kez daha vurguladı.
İNŞAAT MÜHENDİSLERİ: DENETİM ŞART
Konuyla ilgili kendi meslek grubunun ilgili kamu kuruluşları tarafından yeterince bilgilendirilmediğini söyleyen İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Ayhan Emekli ise "Biz de sözünü ettiğiniz granit de olmak üzere ithal gelen bu tür ürünlerin radyasyon yayma değerleri olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla ithal edilen granit ve granit türü doğadan elde edilen bütün ürünlerin mutlaka belli denetimlerden geçmesi lazım. Radyasyon limitleri dünya standartlarına uygun olarak belirlenmesi ve uymayan ürünlerin kesinlikle kullanılmaması gerekiyor. Özellikle insanların yoğun olarak bulunduğu hastane, okul, konut gibi alanlarda kullanılmaması için yaptırımlar getirilmeli" dedi. Radyasyon yayan inşaat malzemelerine yönelik yasal düzenleme eksikliğine de işaret eden Emekli, "Biz de bu konuyla ilgili kapsamlı bir araştırma yapacağız" diye konuştu.
TIP ÇEVRELERİ BİLGİLENDİRİLMEMİŞ
EGE Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Arslan Erdinç, hastaneler başta olmak üzere pek çok kamu kurumunda radyasyon yayan ithal granitlerin kullanıldığı belirterek, normal sınır olan 30 bekerel yerine 1550 bekerel radyasyon yayan ve akciğer kanserinin yüzde 15 nedeni sayılan taşların kullanılmasını eleştirdi.
Kanserle ilgili araştırmalar ve tedaviler yürüten tıp çevreleri de konuyla ilgili herhangi bir kamu kuruluşunun bir uyarısı veya önlem çağrısı olmadığına işaret etti.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdem Göker, "Radyasyon bilinen bütün kanserlerin sıklığını artırır. Granitle ilgili bir bilgi elimize ulaşmadığı için bir şey söyleyemem ama ekstra radyasyon her zaman için kanser riskini artırıyor. Meme kanserinden mesane kanserine kadar her türlü kanserin sebeplerinden biri de fazladan alınmış radyasyondur" dedi.
Radyasyon Onkolojisi Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Serdar Özkök de kendilerinin hastalığın oluşumundan ziyade 'x ışınları' ile tedavisi boyutunda çalışma yürüttüklerini anlatarak, şimdiye kadar bu risk faktörü ile ilgili herhangi bir bilginin kendilerine ulaşmadığını kaydetti.
TAEK: ÜCRET KARŞILIĞI BAKILIR
DHA muhabirinin aradığı, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu '444 TAEK Radyasyon Güvenliği Hattı'na yanıt veren yetkililer ise şüphe duyulan inşaat malzemelerinin belirli bir ücret karşılığında kurum tarafından inceletilebileceğini, bu uygulamanın yıllardır yapıldığını, ilk kez olmadığını belirtti. Yetkililer ayrıca aynı binada aynı ürünün homojen bir biçimde radyasyon yaymayacağına, ancak bütün inşaat malzemelerinin TAEK tarafından incelenen alanlardan biri olduğuna dikkat çekti.