“PARADOKS GİBİ AMA GERÇEK”
2000 yılında 30 milyon olan çek sayısının 2011’de 17 milyona düştü. Bunu ben Türkiye’nin kurumsallaşmasına bağlıyorum. Paradoks gibi görülecek belki ama Türkiye’de hem banka kullanımının daha fazla artması, tüm işlemlerin resmiyete girmesi, aynı şekilde şirketlerin kurumsallaşması Türkiye’de çeke olan ihtiyacı düşürdü. Ama hâlâ çek önemli bir alışveriş aracıdır.
“ÇEK KULLANIMI ZATEN DÜŞÜYORDU”
Türkiye’de çekin kullanımı düşüyor. Ama son yıllarda değil, 2 Mayıs tarihinden itibaren Türkiye’de çekin kullanımı düşmeye başladı. 2000 yılında Türkiye’de toplam 30 milyon çek kullanılmışken, 2011’de bu sayı 17 milyona düştü.
“BAŞKA CAYDIRICI ÖNLEM GEREK”
Öyle çok siyah ve beyaz olarak yaklaşmamak lazım. Sonunda karşılıksız çekten hapis cezası kalktı. Bunun artık geri dönüşü olmaz. Doğrusu hapis cezası yerine başka caydırıcı önlemlerin gelmesi lazım.
Merkezi risk sistemi veya kredi risk sistemi veya çek raporu denilen bir sistem devreye girdi. Henüz piyasada çok fazla bilinmiyor. Artıları da var eksileri de var, bunun mutlaka kullanımının artması lazım.
Şirketlerin bilgisi bankalarda var. Hatta biz bunları iş alemi olarak kullanıyoruz. Zaman zaman birçok işadamı iyi ilişkide olduğu bankanın müdürüne telefon açar, der ki, ‘Şöyle bir şirketle iş yapacağım nasıl biridir’. Banka müdürü de yasalar çerçevesinde ya tavsiye ederim der veya dikkatli ol der. Sistemine bakarak söyler bunu. Şimdi bu sistemde artık firmalardan belli bir yasal düzenleme içerisinde kendisine çek yazan kişinin geçmişini görebilecek. Çeki takdim edecek kişi bir çek raporu alacak. Ve çekiyle beraber bunu çek vermek istediği firmaya gidecek, diyecek ki; ‘Bak, benim mali geçmişim bu, bu da çekim. Uygun görüyorsan çekimi kabul et, uygun görmüyorsan kabul etme.’
“ALACAK SİGORTA SİSTEMİ”
Bir sistem daha var. Türkiye’de uzun yıllardır uygulanıyor ama ne yazık ki fazla tanınmıyor. Birkaç tane şirket bunu yapıyor. Bu da alacak sigortası; bence alacak sigortası sisteminin de Türkiye’de mutlaka yaygınlaşması lazım.