7 Ağustos tarihinden bu yana repo ihalesi açmayarak faizleri yükselten Merkez Bankası piyasa beklentilerine paralel bir şekilde yüzde 8,25’lik politika faizine dokunmadı. Merkez Bankası tarafından bugün yapılan açıklamada küresel anlamda ekonomik toparlanmaya ilişkin seyrin belirsiz olduğu vurgulandı.
Merkez Bankası Türkiye ekonomisinde ise toparlanma işaretleri olduğunu vurgulayarak, “Son dönemde ticari kredilerde normalleşme eğilimi gözlenirken, bireysel krediler güçlü seyretmiştir. Ertelenmiş talebe ve salgın tedbirleri kapsamında uygulanan likidite ve kredi politikalarına bağlı olarak ithalatta gözlenen canlanmanın, bu politika tedbirlerinin kademeli olarak azaltılmasıyla dengelenmesi beklenmektedir.
Turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen düşüşe rağmen seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle kısmi bir iyileşme başlamıştır. Mal ihracatındaki toparlanma, emtia fiyatlarının görece düşük seviyeleri ve reel kur düzeyi önümüzdeki dönemde cari işlemler dengesini destekleyecektir” ifadelerini kullandı.
‘LİKİDİTE TEDBİRLERİ SÜRDÜRÜLECEK’
Merkez Bankası politika faizini sabit tutmasına rağmen likidite koşullarının sıkı tutulacağını ifade etti. Banka böylece piyasaya para verirken temkinli duruşun korunacağını vurguladı. Merkez açıklamasında, “Salgın dönemine özgü finansal düzenlemelerin kademeli olarak normalleştirilmesi ve son dönemde likidite yönetimi kapsamında atılan sıkılaştırma adımlarının, makrofinansal istikrarı destekleyeceği değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, salgının ilerleyişine bağlı olarak iç ve dış talep koşullarının seyrine dair belirsizlikler önemini korumaktadır. Bu çerçevede Kurul politika faizinin sabit tutulmasıyla birlikte likidite tedbirlerinin sürdürülmesine karar vermiştir” ifadesini kullandı.
Örtülü faiz artışı nedir?
Merkez Bankası farklı kanallardan piyasaya Türk Lirası veriyor. Bu kanallardan biri, politika faizini de belirleyen bir haftalık repo ihaleleri. Son kur şoku öncesinde TCMB farklı araçlarla piyasayı ortalama yüzde 7,5 seviyelerinden fonluyordu. Bu oran, yüzde 8,25'lik politika faizinin de altındaydı. Kur şoku sonrasında TCMB, politika faizini artırmasa da ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini, faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 9,75'e yaklaştırmaya başladı. Böylece TCMB, TL'nin maliyetini artırıp ve piyasadaki TL likiditeyi kısıp TL'nin dolar ve diğer yabancı para birimleri karşısındaki değer kaybını frenlemeyi amaçlıyor. Siyasi otorite Merkez Bankası'nın faiz artırmasını istemediği için yapılan bu hamleler ‘örtülü faiz artışı' olarak tanımlanıyor.
‘PİYASADA BELİRSİZLİK YARATIYOR’
Sozcu.com.tr’ye konuşan Yalova Üniversitesi'nden Doç. Dr. Baki Demirel, Merkez Bankası'nın politika faizine dokunmayarak piyasadaki belirsizliği kuvvetlendirdiğini söyledi. Demirel, “Faizlerin değişmesini kimse beklemiyordu. Ortada bir politika faizi var mı o da tartışmalı” diyerek Merkez Bankası'nın piyasayı uzun süredir politika faizinden fonladığını fakat artık bu fonlama aracını bıraktığını söyledi.
Geçen günlerde yaşanan kur şokundan sonra Merkez Bankası'nın örtülü faiz artışına geçtiğini anlatan Demirel, “2018'den beri bir güven krizi var. Merkez Bankası eliyle güven sorunu yaşanıyor. Döviz ihtiyacı olan bir ülke için bu yaşanan çok doğru değil” diyor.
Özel bankaların kredi verme konusunda istekli olmadığını söyleyen Demirel, “Piyasada Merkez Bankası'nın hangi faizden borç vereceğine ilişkin her gün bir belirsizlik var. Bankalar buna nasıl tepki verecek? İthalatçı bunu nasıl fiyatlayacak? Fiyatlama davranışları bozuluyor. Banka müşterisine hangi fiyattan kredi verecek?” sorularını yöneltti.
‘İNSAN BEYNİ GÖRMEDİĞİ ŞEYDEN KORKAR’
Yeditepe Üniversitesi’nden Dr. Caner Özdurak Merkez Bankası’nın faiz artışı yaparak piyasaya güven vereceğini bunu yapmayarak belirsizlik ortamı yarattığını söyledi. Sozcu.com.tr’ye konuşan Özdurak, “Gecelik borç verme oranlarının yüzde 9.75’te olduğu, kredi faizlerinin yükseldiği, karşılık oranlarının düşürüldüğü ve doların 7.29 seviyelerinde olduğu bir pozisyonda Merkez Bankasının yapacağı açıklamanın sadece kendi saygınlığına faydası olacaktı. İnsan beyni görmediği şeyden korkar. Bir arkadaşınızla konuşurken ellerinizi arkanızda saklarsanız bir süre sonra sizin ne dediğinize değil elinizde ne olduğuna odaklanır. TCMB de elini piyasalardan saklamaya son verip bir 100 baz puan artış yapsaydı kısa süreliğine de olsa güven vermiş olurdu. Ellerini göremediğimiz sürece piyasalar arkada ne saklandığından rahatsız olmaya devam edecek” diye konuştu. (SÖZCÜ)