NACE sisteminden evvel şirketlerin faaliyet kodlarını tespit eden, yani hangi ticari faaliyeti yaptıklarını gösteren objektif ve somut kriterler olmadığını belirten Yalçıntaş, “Farklı kurumlarda, farklı faaliyet sınıflandırmaları vardı. Dolayısıyla bir şirket, farklı kurumlarda farklı faaliyet alanında iş yapıyor gözükebiliyordu. Şirketlerin envanteri bilinemiyordu, dış ticaret ilişkilerimizde hangi sektörde kaç firmamız var, bunlar kimlerdir, bilinmiyordu. Şimdi, bütün ilgili kurumlarımızın müşterek olarak tamamladığı bu faaliyet ile, hangi firmanın, hangi sektöre ait faaliyet kodunda yer alacağı, şirketin resmi ciro rakamına dayalı hale getirilmiştir. Maliye Bakanlığı tarafından şirket bazında tespit edilen en yüksek cironun sağlandığı sektör, o şirketin esas faaliyet kodu olarak belirlenmiştir. Artık devletin tüm kurumları, bu kodları baz alacaktır. Kurumlar arasındaki uyumsuzluk giderilmiş olacaktır” dedi.
NACE KODLARI NASIL BELİRLENDİ?
Yalçıntaş şu bilgileri aktardı: “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bu sürecin gerçekleştirilmesi görevini TOBB’a verdi. Süreci TOBB, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, TÜİK, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri ve SGK ile birlikte yürüttü. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından şirket bazında tespit edilen en yüksek cironun sağlandığı sektör, o şirketin esas faaliyet kodu olarak belirlendi. TOBB kimseye NACE kodu atamamıştır. Firmalar en yüksek ciro yaptıkları faaliyet alanlarına göre Maliye Bakanlığına bildirimde bulunmuşlardır. TOBB Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığından bize bildirilen kodları firmalara tekrar tebliğ etti. İtiraz süresi verildi. Yapılan haklı itirazlar da Maliye Bakanlığı ile birlikte düzeltildi.”
SİSTEM NASIL İŞLEDİ?
Bu sistemin hayata geçmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı, TÜİK, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri, SGK, Gümrük ve Ticaret Bakanlığımız ve TOBB’un ortaklaşa bir çalışma yaptığına işaret eden TOBB Başkan Yardımcısı Murat Yalçıntaş, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ola ki muhasebeciler yanlış kod vermiştir diye TOBB, Türkiye’deki tüm firmalara Gelir İdaresine beyan ettikleri adreslerine kurye kanalıyla faaliyet kodlarını bildirdi. Adreslerinde bulunamayan yaklaşık 520 bin şirketin ticaret sicil adreslerine ikinci kez tebligat yapıldı. Burada da bulunamayan 64 bin şirkete telefonla ulaşılarak adresleri bulundu ve üçüncü defa tebligat gönderildi. Yani aktif olan tüm firmalarımıza ulaşıldı ve NACE kodu tebliğ edildi. Bununla da yetinilmedi. Artık herkes bu yeni sistemin farkına varsın, TOBB web sitesinden NACE koduna baksın diye 26 ulusal gazetede de ilan verildi. Sonrasında, internet üzerinden TOBB’un web sitesinden bu bilgilerine ulaşılıp, kontrol etmelerine imkan sağlandı. Sonuç olarak tüm bu işlemlerin sonrasında tebliğ edilen faaliyet kodlarına yaklaşık 18 bin itiraz geldi. Yani itirazların oranı yüzde 2’nin bile altında kaldı.
Bunların hepsini Gelir İdaresi Başkanlığı ile TOBB birlikte değerlendirdi. 15 bin itiraz haklı bulunarak NACE kodları değiştirildi. İtirazlar doğrultusunda oluşan nihai faaliyet kodları üzerinden Odaların/Borsaların meslek grupları belirlendi.”
KOMİTELER NASIL OLUŞTURULDU?
Komitelerin oluşturulmasında AB tarafından da kullanılan dikey ve yatay faaliyet bağlantılarını gösteren matrislerin kullanıldığını ifade eden TOBB Başkan Yardımcısı Murat Yalçıntaş, “Bir NACE kodu ya altındaki ya da üstündeki NACE kodlarıyla birleştiriliyor. Ya da o faaliyetin tedarik zinciri içindeki yakın faaliyetleri ile birleştiriliyor. Mesela Gıda üreticilerini alalım. NACE’de 10, 11 ve 12 ile başlayan kodları kapsar. Peki bunların toplamı grup kurmaya yetmiyorsa ne yaparız? Önümüzde 2 seçenek var: Birincisi 13 ve 14 ile başlayan kodlarla birleştirmek. Buna dikey birleştirme diyoruz. Diğer bir metot da yatay birleştirme. Yani gıdacıları ya hammadde aldıkları tarımcılarla birleştirmek, ya da mal sattıkları gıda toptancıları ve perakendecileri ile birleştirmek. Dikey birleştirme de, yatay birleştirme de doğrudur. Hepsi ilgili mevzuata göre yapılmıştır” dedi.
MESLEK GRUBU KURMA SAYILARI YÜKSELTİLDİ
Yalçıntaş sözlerini şöyle sürdürdü: “Meslek Grubu kurmak için gereken minimum üye sayısı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yükseltildi. Eskiden 100 üye ile grup kuran Odalarımızın, grup kurması için gereken üye sayısı 150’ye çıktı. 25’le kuran Odalarımız 50’ye çıktı. Bu nedenle bazı meslek grupları doğal olarak yeter sayının altında kaldı. O gruplar da en yakın gruplar ile birleştirildi. Burada şöyle bir mantık son derece yanlış. 100 bin üyeli bir Oda 250 üye ile meslek grubu kurabiliyor. Bu Odada 400 meslek grubu olsun, oda meclisi de 800 kişiden oluşsun demek son derece yanlış. NACE sisteminin kuralları neyi gerektiriyorsa, o yapıldı.”
Meslek gruplarının belirlenmesi sırasında son derece objektif ve saydam bir süreç izlendiğine dikkati çeken Murat Yalçıntaş, sözlerini şöyle tamamladı: “Meslek grupları TOBB’un ve tüm odalarımızın web sitelerinde yayınlandı. Burada Bakanlık tarafından belirlenmiş çok şeffaf ve teknik bir süreç yürütüldü. Örneğin; İstanbul Ticaret Odası’nın grup sayısı 90’dı şimdi 71 oldu. 19 meslek grubu kapandı. Aynı şekilde İzmir Ticaret Odası 87 meslek grubundan 76 meslek grubuna düştü. İstanbul Sanayi Odası, 56 meslek grubundan 42 meslek grubuna düştü. Bu tüm Türkiye’de yaşandı. 252 Ticaret ve Sanayi Odamızın 111’inde meslek grubu sayısı azaldı. 102 tanesinde aynı kaldı. Sadece 39 Odamızda meslek grubu sayısı arttı. Küçük Odalarımızda zaten meslek grubu sayısı azdı. En büyük 15 Odamıza baktığımızda 12 tanesinde meslek grubu sayısının azaldığını görüyoruz. 1 Şubat itibariyle başlayacak seçimlerin tüm camiamıza hayırlı olmasını diliyorum.”