Yıllardır artan maliyetler ve ücretsiz-indirimli yolculuklar nedeniyle İBB tarafından sübvanse edilen Özel Halk Otobüsleri’nin İETT tarafından işletilmesini içeren İstanbul'daki toplu taşıma sistemini değiştirecek düzenleme, İBB Meclisi'nin 17 Temmuz tarihli oturumunda gündeme geldi.
İETT, Otobüs A.Ş, esnaf temsilcileri, belediye bürokratları ve teknik ekibin aylar süren çalışmaları sonucu hazırlanan yeni düzenlemeye ilişkin teklif tartışmalar arasında AKP- MHP grubunun oyları ile karara bağlanamadan ertelendi.
Meclis gündemine gelen İETT tarafından hazırlanan teklifte 2 bin 111 adet mavi özel halk otobüsünün, Otobüs A.Ş'ye bağlı araçların kazanılmış haklarının korunarak İBB veya İETT tarafından belirlenecek hatlarda ve verilen ruhsatlar ile sistemde yer alması istendi.
Meclis kararı alındıktan sonra sistemin uygulamanın başlamasından itibaren 3 yıl süre ile toplu taşıma hizmetinin satın alınması önerildi. Taşımacılık bedelinin ayda 2 taksit halinde ödenmesi, sürecin İETT tarafından yürütülmesi, bu işin bütçesi için İBB Başkanlığı'na ilk üç yıl için 4 milyar TL borçlanma yetkisi verilmesi de talep edildi.
MÜDÜRLÜĞÜNE İADE EDİLDİ
Bu teklif, ilgili komisyonlar tarafından değerlendirildi. Komisyon raporunda toplu taşıma işletme modelinin değiştirilmesini öneren teklif, İETT tarafından meclis üyelerinin bilgilendirilmesi için zamana ihtiyaç duyulduğundan, eksiklerin giderilmesi ve teklifin detaylandırılması için müdürlüğüne iade edildi.
Bu süreçte mağduriyet oluşmaması için sübvansiyon süresinin 31 Aralık 2020'ye kadar uzatılması, personel ve yakıt destek ödemesi konusunda belediye başkanına yetki verilmesi uygun görüldü.
“YAZIK DEĞİL Mİ BU İNSANLARA?”
Raporun oylanması öncesinde tartışma yaşandı. CHP'li İBB Meclis Üyesi ve Ulaşım Komisyonu Üyesi Birkan Birol Yıldız şu ifadeleri kullandı:
*AKP grubunun bu teklife neden itiraz ettiğini ya da mesafeli durduğunu anlamış değiliz. Burada 5 şirket, bir oda başkanı ve Otobüs A.Ş mutabakata varmış.
*Sabit gelir desteği, Özel Halk Otobüslerinin tescil edilmesi ve seri plaka verilmesi gibi maddeler var. Ayrıca bu dönüşümle birlikte esnafımız ne ücretsiz ne de indirimli taşımacılıktan olumsuz etkilenmeyecek.
*Hâl böyle iken toplu taşımada kaliteyi yükseltip hem İstanbullular hem de esnafımızın lehine olan bir konuya neden olumsuz yaklaşıyorsunuz yazık değil mi bu insanlara?
*Covid-19 sürecinde bir gün bile hizmette aksama çıkarmadılar. Biz İBB olarak bütün sorumluluğu üzerimize alırken siz neden esnafımızı mağdur etmek istiyorsunuz?
“MÜJDE VERMEK İSTERDİK”
CHP'li Meclis Üyesi Mesut Kösedağı da bu teklif ile Özel Halk Otobüsleri’nde çalışan 3 bine yakın şoförün eşit şartlarda gelire kavuşacağını vurgulayarak 8-9 aydır bu sistem üzerinde çalışıldığını anlattı.
Kösedağı şöyle konuştu:
*Biz bugün İstanbul'daki Özel Halk otobüsü şoförlerine bu müjdeyi vermek isterdik. Ama maalesef AKP'nin oyları ile müdürlüğe iade ediliyor.
*Müdürlüğüne iade etmeyelim, komisyonda kalsın Eylül'de tekrar görüşelim. Eksiği varsa size sunumlarımızı yapalım.
İYİ Parti Grup Sözcüsü Suat Sarı da “Özel Halk Otobüsleri sisteminde yanlışlıklar var. Özel Halk Otobüsleri İETT'nin hemen hemen yarısını kapsayan bir filoya sahip. Bu filoyu biz sürdürebilir kılmalıyız. Bunu siyasete alet etmeyelim. Burada 16 milyon vatandaşımızın toplu ulaşımda konforu önemli” dedi.
“BİZE BİR GÜNLÜK SÜRE VERİLDİ”
Hukuk Komisyonu'nun AKP'li Başkanı Muhammed Kaynar da yeni sisteme geçilmesine karşı olmadıklarını ancak kendilerini bu konuda bilgi verilmediğini belirterek “40 yıllık bir sistemi değiştireceğiz, bize toplam bir günlük süre verilmiş. Yani o gün de tatil” dedi.
Teklif, tartışmalar arasında oy çokluğu ile müdürlüğüne iade edildi.
3.7 MİLYON YOLCULUK
İETT'nin hazırladığı teklifte yer alan bilgilere göre İstanbul'da 814 otobüs hattında 5 bin 697 otobüs ile günlük 3 milyon 785 bin yolculuk yapılıyor. İstanbul genelinde otobüsle toplu taşıma hizmeti özel taşımacıları temsilen 5 tüzel kişilik, 1 adet İBB iştiraki ile İETT otobüsleri tarafından sağlanıyor.
71 MİLYON LİRALIK SÜBVANSİYON
Teklifte otobüs ile yapılan toplu taşımacılıkta; aylık ortalama 80 milyon adet yolculuk, 110 milyon TL yolculuk geliri, 22 milyon kilometre yol yapıldığı aktarılarak İBB'nin İETT hariç özel otobüslere 71 milyon lira sübvansiyon ve 11 milyon TL öğrenci abonman desteği yaptığı aktarıldı.
Buna rağmen işletmeci gelirleri arasında önemli farkları oluşabildiği belirtildi. Otobüslerde yapılan toplu taşıma hizmetinde elde edilen yolculuk gelirlerinin işletme giderlerini karşılamaması, yoğun yolcu taşınması gibi nedenlerle toplu taşıma işletme modelinin yeniden yapılandırılmasının zorunlu hale geldiği vurgulandı.