1 Haziran’da normalleşme sürecine geçen Türkiye’nin corona virüsü tablosu her geçen gün karamsar bir hale geliyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün 57 kişinin hayatını kaybettiğini, bin 703 yeni vaka tespit edildiğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün akşam Kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada vaka ve vefat sayılarındaki kısmi yükselişten derin üzüntü duyduğunu belirterek, yeni tedbirler aldıklarını duyurdu. Erdoğan, “Toplu taşımada tüm illerimizde ayakta yolcu alınmasına kesinlikle müsaade edilmeyecektir. Riskli illerde İl Hıfzıssıhha Kurulu kararıyla kapasite sınırlamasına da gidilebilecektir” dedi.
Öğle saatlerinde Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu’nun tavsiye kararı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatı doğrultusunda İçişleri Bakanlığı, 81 ilin valiliğine “Covid 19 Tedbirleri” konulu ek genelge gönderildi. Genelgeye göre ‘ayakta yolcu alma’ kısıtlaması şöyle uygulanacak.
KESİNLİKLE MÜSAADE EDİLMEYECEK
* Minibüs/midibüsler ile koltuk kapasitelerinde herhangi bir seyreltme ve kaldırılma yapılmayan otobüsler gibi iç hacim bakımından fiziki mesafe kurallarının uygulanamayacağı şehir içi toplu ulaşım araçlarında ayakta yolcu alınmasına kesinlikle müsaade edilmeyecek.
RAYLI SİSTEMLERDE FARKLI
* Bunların dışında kalan raylı sistem araçları (metro, tramvay vb.), metrobüsler ve koltuk kapasiteleri seyreltilmiş/kaldırılmış otobüsler gibi ayakta yolcu taşıma ağırlıklı toplu ulaşım araçlarında; fiziki mesafe kurallarına aykırı olmayacak şekilde hangi oranda/sayıda ayakta yolcu alınabileceği il/ilçe umumi hıfzıssıhha kurulları tarafından tespit edilecek.
* Raylı sistem araçları (metro, tramvay vb.), metrobüsler ve koltuk kapasiteleri seyreltilmiş/kaldırılmış otobüslerde ayakta alınabilecek yolcu sayısını belirtir levha/tabela herkesin görebileceği şekilde asılacak ve ayaktaki yolcuların durabileceği yerler fiziki olarak işaretlenmek suretiyle ilanı sağlanacak.
1 Haziran itibariyle Türkiye’nin 81 ilinde toplu taşıma araçları için “Koltuk sayısı kadar oturan yolcu, ayakta yolcu sayısı ise 3'te 1” kuralı getirilmişti.
İstanbul’da birbirinden farklı 814 otobüs hattında 5 bin 697 araçla günlük 3 milyon 785 bin kişi yolculuk yapılıyor. Bir otobüste ortalama 20 koltuk olmak üzere toplamda 120 bin koltuk var ve araçların dörtte üçü ayakta yolcuya göre planlanmış durumda. Henüz kısıtlamayla ilgili İl Hıfzıssıhha Kurulu'nda alınan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ulaşan bir karar yok. İzmir ve Ankara için de aynı durum geçerli…
Ankara’da yolcu otobüslerinde karara büyük ölçüde uyulduğu gözlendi. Otobüse binemeyenlerin duraklarda oluşturduğu yoğunlukta ise sosyal mesafe unutuldu. (FOTO: DHA)
GELİRİMİZ BEŞTE BİR DÜŞTÜ
Ankara Minibüsçüler Esnaf Odası Başkanı Murat Yılmazer: Corona virüsü pandemisi sürecinde yolcu potansiyelimiz yüzde 70 düştü. İş potansiyelimiz yok, haftada üç gün çalışabiliyoruz. Araçlar diğer günler yatıyor. 5 liralık gelirimiz 1 liraya kadar düştü. Biz bugüne kadar sadece Ankara Büyükşehir Belediyesi'nden destek gördük. Hem nakdi yardım yaptılar hem de dezenfektan ve gıda malzemesi dağıttılar. Hiçbir ücret almadan araçlarımızı dezenfekte ettiler. Hükümetten herhangi bir destek bulamadık.
* Araçlarımız yakıt alamayacak duruma geldi. Kazanç elde edemediğimiz için araçlarımızda çalışacak şoför bulmak artık mümkün değil. Kredi borçlarımızı ödeyemedik. 60’a yakın aracımız bağlandı, icra yoluyla satılacak. 800'e yakın aracımız ise takibe düştü. Kredilerin ertelenmesini istiyoruz. Faizsiz kredi talep ediyoruz. SSK ve vergi gibi borçların ertelenmesini bekliyoruz.
İstanbul’da toplu taşıma kullanan vatandaşlar ayakta yolculuk etmeyi sürdürdü. (FOTO: İHA)
KİMSE MİNİBÜSE BİNMEK İSTEMİYOR
İzmir Minibüsçüler Odası Başkanı Taner Uğur: Zaten ayakta yolcu almak yasaktı. Buna rağmen alan arkadaşlarımız da vardı. Şimdi otobüslere de yasak geldi. Bu da duraklarda yolcu yoğunluğuna sebep olacak. İnsanlar mağdur olmasın diye 10-15 dakika aralıkla kalkan sefer aralığını üç dakikaya çekeceğiz. Bu arada masraflar yükselecek. Pandemi başladığından bu yana esnaf hep cepten yiyor. Yasaklar çok, kısıtlama çok ama devletten toplu taşıma esnafını destekleyici bir açıklama yok. Tamamen kendi çabalarımızla ayakta durmaya çalışıyoruz.
* Şoför ile yolcuya da ceza kesilmeye başlayınca işler arapsaçına döndü. Taksi tutamadığı için işine de geç kalmamak adına ayakta minibüse binmeye razı olan yolcu bu cezayı nasıl ödeyecek? Yakıt parasını çıkartamayan araç sahibi bu cezayı nasıl ödeyecek? Kimse minibüse binmek istemiyor. Ne yapacağımızı şaşırdık.
BİR OTOBÜS OTURAN YOLCUYLA İŞ YAPAMAZ
Kocaeli Otobüsçüler ve Minibüsçüler Odası Başkanı Mustafa Kurt: Türkiye'deki bütün belediye otobüsleri, tramvaylar ve metrolar bu sistemle çalışsın yine yetersiz kalır. Biz ayakta yolcu taşıyamazsak iş yapamayız. En azından belirli saatlerde bu uygulama yapılabilirdi. Mevcut corona virüsü döneminde zaten büyük maddi sıkıntılar yaşadık. Şimdi üstüne bir de bu eklendi. Sadece oturan yolcuyla bir otobüsün çalışabilmesi mümkün değil.
ARACI GENİŞLETME ŞANSIMIZ YOK
Bursa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Hasan Topçu: Araçlarımızın 14+1 yolcu kapasiteleri var. Aracı genişletme şansımız da yok. Daha çok halk otobüsleri ayakta yolcu taşınıyor. Koridorları geniş. Fakat oralara da koltuk konulması mümkün değil. Minibüslerde ayakta yolcu taşımak zaten yasak. Yolcunun binmemesi, şöforlerin de almaması gerek. Ekonomik olarak zarara uğradığımız da doğru ancak burada herkes toplum sağlığı açısından üzerine düşen görevi de yapmalı.