Günümüzün en büyük sorunlarından biri olan ve başta çocuklar olmak üzere geniş bir kitleyi etkileyen bu tehlikeyle mücadele edebilmek için onu daha yakından tanımalıyız. Siz de yazımızın devamındaki siber zorbalık örnekleri ve ilgili örneklerin açıklamaları ile sorunu kökten çözmek için ilk adımı atın. İhtiyacınız olan bütün bilgileri yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Siber zorbalık örnekleri ile devam etmeden önce bu terimin neyi anlattığına ve neden bu kadar tehlikeli olduğuna değinmemiz gerek.

Siber Zorbalık Nedir, Neden Bu Kadar Tehlikelidir?

Bilgi iletimi ve karşılıklı iletişim artık eskisi gibi yüz yüze etkileşimle veya diğer fiziksel yollarla sınırlı değil. Tüm dünyaya, çerçeveyi biraz daha genişletirsek uzaya yayılmış olan bir ağ üzerinden çok hızlı şekilde bilgiyi yayabiliyor, normalde etki edemeyeceğimiz kişilere ulaşabiliyoruz.

Bu da aslında sorunun temelini oluşturuyor.

İlerleyen bölümleri okuduğunuzda daha net olarak görebileceğimiz gibi, bu ağ üzerinden gerçekleşen duygusal, cinsel ve benzeri bütün saldırıları bu terim altında değerlendirmekteyiz. Yani kısaca toparlayacak olursak, kişilerin başka kişilere gösterdiği, karşı tarafta olumsuz etki yaratacak davranışlar olduğunu söyleyebiliriz.

Böyle tehlikeli olmasıysa, her yaş grubundan insanların, ne yaptıklarının farkında bile olmadan bahsettiğimiz davranışları destekliyor olmaları. Başka birinin duygularını incittiğini fark etmediğimiz, ama bize komik gelen bir yorumu beğendiğimizde hem bu davranışı desteklemiş hem de bir kişiden kaynaklanan olumsuz durumu kitlesel bir harekete çevirmiş oluyoruz.

Özellikle 13-19 yaş arasındaki çocuklar üzerinde daha büyük etkisi olduğu için tehlikenin boyutu artmakta.

Yaşadıkları durum karşısında nasıl davranacaklarını bilemeyen çocuklar ve yetişkinler yardım almadıklarında intihara kadar giden bir psikolojik çöküntü yaşayabiliyorlar. Öfke patlamaları, depresyon, benlik saygısının azalması, kaygı sorunları, utanç gibi sorunların yaşandığı bir süreci başlattığı için erkenden fark edilmesi ve mağdurun yardım almasının sağlanması çok önemli.

Siber Zorbalık Nerelerde Gerçekleşir?

Bahsettiğimiz tehlikelerle karşılaşılabilecek çok fazla yer var. Hatta genel olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin her alanına yayıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

En sık karşılaşılan yerleri sayacak olursak:

• Sosyal Medya Ağları
• Anlık Mesajlaşma Uygulamaları
• Kısa Mesajlar
• E-postalar
• Topluluk Siteleri

Sosyal Medya Ağları: Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat gibi sosyal ağlar siber zorbalık örnekleri ile en çok karşılaşılan yerlerdendir. Paylaşımlara yapılan yorumlarda, kişilerin başkalarını hedef alan saldırgan paylaşımlarda, özel sohbet bölümlerindeki yazışmalarda bahsettiğimiz tür olumsuz davranışlarla sıkça karşılaşılır.

Anlık Mesajlaşma Uygulamaları: Sosyal medya uygulamalarının Facebook Messenger gibi uygulamalarıyla üstteki maddede bahsettiğimiz özel sohbet bölümlerini burada tekrar anabiliriz. Ayrıca WhatsApp, iMessage, Hangouts, Discord gibi anlık mesajlaşma uygulamaları da bu grup içerisinde yer almaktadır. Bu uygulamalar ne yazık ki sadece tanıdık kişilerle iletişime geçmek için kullanılmıyor, ki bazen tanıdık kişiler bile böyle eylemlerde bulunabiliyor.

Kısa Mesajlar: Yukarıda saydıklarımıza nazaran daha eski iletişim şekillerinden olabilir, ama sıklıkla hedef alınan iletişim kanalları arasında yer alıyor.

E-postalar: Yine yabancıların çocuklarınızla veya sizinle iletişime geçmek için başvurduğu kanallardan bir diğeri.

Topluluk Siteleri: Aynı ilgi alanını paylaşan gençler çeşitli topluluk sitelerinde bir araya gelebiliyorlar. Oyun grupları, sözlük siteleri, müzik siteleri gibi çok farklı kategorileri buraya dahil edebiliriz. Zaman zaman topluluk sitelerindeki kullanıcılar diğerlerini hedef alabiliyor. Genellikle toplulukların kuralları içerisinde böyle davranışlara izin verilmez, ama her zaman yöneticilerin bile bizzat buna iştirak etme riski vardır.

En Sık Karşılaşılan Siber Zorbalık Örnekleri

Genel olarak kategorilendirme yapmamız gerekirse:

• Mesajlarla kişilere yapılan saldırılar
• Kişilerin dinine ve/veya etnik kökenine yönelik saldırılar
• Şantaj
• Cinsiyet ayrımcılığı
• Cinsel tercihlere yönelik saldırılar
• Kişileri rahatsız edecek şekilde farklı platformlarda takip etmek
• Dijital kimlik hırsızlığı/başkası gibi davranmak
• Kişilerin sosyal medya arkadaşlarını/gerçek hayattaki tanıdıklarının o kişileri dışlamalarına sebep olmak
• Kişilerin rızası dışında özel fotoğraflarını, videolarını ve/veya ses kayıtlarını paylaşmak
• Spam mesajlarla rahatsız etme
• Kişilerin özel hesaplarına el koyma
• Kişilerin dijital cihazlarına zararlı yazılım yükleme
• Kişiler hakkında çeşitli sosyal medya gruplarında, sohbet gruplarında ve/veya internet sitelerinde yapılan dedikodular, karalama kampanyaları

Bunların bazılarını daha açıklayıcı olması için örneklendirmemiz iyi olabilir. Kişileri tehdit ederek bir eyleme zorlamak için atılan özel mesajlar, birinin adını ve/veya profil fotoğrafını kullanarak o kişiymiş gibi davranmak, kişilere ait özel mesajların sosyal medyada paylaşılması veya paylaşılacağına dair baskı yaratılması, kişilerin yaptıkları paylaşımların altında saldırgan yorumların atılması, kişilerin fiziksel ve/veya duygusal özellikleriyle dalga geçilmesi gibi örneklerden bahsedebiliriz. Ama bunlarla sınırlı olmadığını, benzer başka şekillerde karşımıza çıkabileceğini unutmamalıyız. Umarız bu kategoriler ve örnekler davranışları analiz ederek tehlikeleri zamanında yakalamanıza yardımcı olur.

Önlemek, Etkilerini Azaltmak İçin Yapılabilecekler

Tehlike ne kadar büyük olursa olsun önlemek, etkilerini azaltmak için yapabileceğimiz şeyler hala var:

• Başkalarından, mümkünse bir profesyonelden yardım alınmalıdır. Özellikle genç veya çocuk sayılabilecek bir yaştaysanız böyle bir sorun yaşıyorsanız durumu hemen ebeveynlerinize iletmelisiniz.
• Çoğu dijital ortamda rahatsızlık veren kişileri engellemek için seçenek olur. Size rahatsızlık veren kişileri sorun büyümeden engellemelisiniz. Kişisel olarak engelleyemiyorsanız bulunduğunuz grubun yöneticilerine durumu bildirebilirsiniz. Eğer hiçbir şey çözüm olmuyorsa oradan uzaklaşmalısınız.
• Sosyal medya hesaplarınızın gizlilik ayarlarını özelleştirmeyi unutmayın. Yabancıların size mesaj gönderememesi, paylaşımlarınızı ve arkadaşlarınızı görememesi size sorun çıkarmalarını önlemeye yardımcı olacaktır.
• Bütün cihazlarınızda güncel koruma uygulamaları/programları kullanın. Eğer bir ebeveynseniz, çocuklarınızın cihazlarındaki bütün etkinlikleri görmeyi sağlayan, böylece sorunları anında tespit etmeye yardımcı olacak bir telefon takip programı kullanabilirsiniz.
• Tanımadığınız kişilerden gelen anlık mesajları, kısa mesajları, özel mesajları veya e-postaları açmayın.

Her önlemi almanıza rağmen siber zorbalık örnekleri ile karşılaşmaya devam ediyorsanız vakit kaybetmeden durumu polise bildirmelisiniz.